Το transform! europe, όπως και πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, είναι βαθιά σοκαρισμένο από τον θάνατο του Λίο Πάνιτς, εξαιτίας του ιού COVID-19, στις 19 Δεκεμβρίου 2020 στο Τορόντο.
Ο Λίο είχε πρόσφατα διαγνωστεί με πολλαπλό μυέλωμα -έναν τύπο καρκίνου που προσβάλλει τα πλασματοκύτταρα που βρίσκονται στον μυελό των οστών-. Ενώ τα προγνωστικά σε σχέση με τη θεραπεία του ήταν πολύ αισιόδοξα, ο Λίο είχε την ατυχία να κολλήσει τον κορωνοϊό όσο ήταν στο νοσοκομείο, γεγονός το οποίο απέβη μοιραίο για την εξασθενημένη υγεία του.
Από το 1985, ο Λίο είχε τη συνεπιμέλεια του Socialist Register, του ετήσιου περιοδικού που δημιούργησαν οι Ραλφ Μόλιμπαντ και Τζον Σαβιλ. Το Register είχε τεράστια απήχηση στους αγγλόφωνους αριστερούς όλου του κόσμου, αποτελώντας μια εναλλακτική λύση, τόσο απέναντι στην κεντρώα σοσιαλδημοκρατία, όσο και στον σεκταριστικό ριζοσπαστισμό. Συνέβαλε επίσης, καθοριστικά, στην αξιοθαύμαστη ωρίμανση των νέων αριστερών διανοούμενων στις ΗΠΑ, κυρίως όσως ανήκουν στους κύκλους τoυ περιοδικού Jacobin και του αμερικανικού Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Μια ωρίμανση που ξεκίνησε με το κίνημα Occupy Wall Street το 2011. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Λίο και το Register, με έδρα και οι δύο το Πανεπιστήμιο York του Καναδά, συνέβαλλαν στη ριζοσπαστικοποίηση αυτής της αναδυόμενης Αριστεράς και στη συμμετοχή της στην ενεργή πολιτική, τόσο στις ΗΠΑ όσο και εκτός αυτής, αλλά και σε μια πλουσιότερη σοσιαλιστική παράδοση. Μιας Αριστεράς που διδάχτηκε από την εμπειρία της αριστερής πτέρυγας του Εργατικού Κόμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, για την οποία το έργο του Λίο αποτέλεσε βασικό σημείο αναφοράς. Και που, πάνω απ ‘όλα, μετακινήθηκε λίγο από τον περιθωριοποιημένο πουριτανισμό που χαρακτήριζε έντονα τη ριζοσπαστική Αριστερά των ΗΠΑ τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν μπορούμε να μη σκεφτούμε ότι η αγάπη του για τη ζωή, εκείνο το θερμό του «Menschlichkeit» (ανθρωπιά) -για να δανειστώ μια λέξη από τα γίντις, τη γλώσσα με την οποία μεγάλωσε στο I L Peretz Folk School στο Γουίνιπεγκ- άσκησε ενδεχομένως, σε κάποιο βαθμό, ευεργετική επίδραση στη ριζοσπαστική Αριστερά της Βόρειας Αμερικής.
Το θεωρητικό έργο του Λίο -που έγραφε συχνά τα βιβλία του μαζί με τον Σαμ Γκίντιν- επικεντρωνόταν στη θεωρία του κράτους, στην αυτοκρατορία των ΗΠΑ και το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, στα διλήμματα του κοινοβουλευτικού σοσιαλισμού, στη συνειδητοποίηση από την εργατική τάξη των δυνατοτήτων της και στην ανάκτηση μιας ρεαλιστικής ουτοπικής φαντασίας.
Είχε πολλούς στενούς φίλους. Πάρα πολλοί άνθρωποι ανά τον κόσμο επιθυμούσαν να τους επισκέπτεται, να πηγαίνουν μαζί του σε συναυλίες τζαζ, να εξερευνούν μαζί του άλλες πόλεις και άλλες κουζίνες ….
Μας πρόσφερε τα δώρα της μακροχρόνιας φιλίας του, της συντροφικότητας, της δημιουργίας μιας ευρύτερης οικογένειας. Αυτό σημαίνει ότι τα συλλυπητήριά μας απευθύνονται σε όλη τη διευρυμένη οικογένειά του: και πρώτα απ ‘όλα, στην επί μακρόν σύντροφό του Μέλανι, συγγραφέα και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στην κόρη του Βίδα και στον γιο του Μαξίμ, καθώς και στον παιδικό του φίλο μαζί με τον οποίο έγραφαν συχνά βιβλία, τον Σαμ Γκίντιν, αλλά και στους συντρόφους του από το Socialist Register, κυρίως τους Γκρεγκ Άλμπο και Κόλιν Λέις, με τους οποίους επίσης έγραφαν μαζί.
Αντίο αγαπημένε chaver (σύντροφε στα αγγλοεβραϊκά) και φίλε,
Έρικ Κανεπά
Ο Λίο Πάνιτς και το transform! europe
Ο Λίο Πάνιτς υπήρξε στενός φίλος του transform! europe, τους στόχους του οποίου υποστήριζε θερμά. Είχε συνεισφέρει με την αρθρογραφία του στην επετηρίδα μας, είχε μιλήσει σε εκδηλώσεις μας, είχε στηρίξει διάφορα καλέσματα και πρωτοβουλίες μας για θέματα ευρωπαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος.
Η πιο πρόσφατη συνεργασία μας με τον Λίο ήταν η διαδικτυακή του συνέντευξη με τον τίτλο: «Η Αριστερά στοχάζεται πάνω στην παγκόσμια πανδημία», τον Απρίλιο του 2020. Ήταν ο πρώτος διανοούμενος που μας μίλησε για την πανδημική κρίση και τις πιθανές απαντήσεις της Αριστεράς.
Τα βιβλία του Λίο Πάνιτς
Searching for Socialism: The Project of the Labour New Left from Benn to Corbyn (μαζί με τον Κόλιν Λέις), Verso, 2020.
The Socialist Challenge Today: Syriza, Corbyn, Sanders (μαζί με τους Σαμ Γκίντιν και Στέφεν Μέιχερ), Merlin Press, 2018.
The Making of Global Capitalism: The Political Economy of American Empire (μαζί με τον Σαμ Γκίντιν), Verso, 2012.
In and Out of Crisis: The Global Financial Meltdown and Left Alternatives (μαζί με τους: Γκρεγκ Άλμπο και Σαμ Γκίντιν), PM Press, 2010.
Renewing Socialism: Transforming Democracy, Strategy and Imagination, Merlin Press, 2008.
Global Capitalism and American Empire (μαζί με τον Σαμ Γκίντιν), Merlin Press, 2004.
The End of Parliamentary Socialism: From New Left to New Labour (2η έκδοση) (μαζί με τον Κόλιν Λέις), Verso, 2001.
From Consent to Coercion: The Assault on Trade Union Freedoms (μαζί με τον Ντόναλντ Σβαρτς), University of Toronto Press, 1993, 2003; Garamond, 1988.
Working Class Politics in Crisis: Essays on Labour and the State, Verso, 1986.
The Canadian State: Political Economy and Political Power, University of Toronto Press, 1977.
Social Democracy & Industrial Militancy: The Labour Party, the Trade Unions, and Incomes Policy, 1945-1974, Cambridge, 1976.