Οι νέες εκλογές στις 26 Ιουνίου γεννούν ελπίδες για ένα απροσδόκητο πολιτικό σενάριο: από τη στιγμή που το Ποδέμος και η Ενωμένη Αριστερά (IU) κατέληξαν σε συμφωνία, αποτελούν το μοναδικό συνασπισμό που είναι σε θέση να αναστρέψει την κατάσταση που δημιουργήθηκε από τις εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου. Όλες οι δημοσκοπήσεις του προσδίδουν γύρω στο 24% των ψήφων, ποσοστό δηλαδή, που είναι μακράν μεγαλύτερο από εκείνο του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE).
Η Ισπανία αντιμετωπίζει μια ασυνήθιστη κατάσταση η οποία οφείλεται στη βαθιά κρίση του πολιτικού καθεστώτος που κυβέρνησε τη χώρα από την ανάκτηση της δημοκρατίας, το 1978, μέχρι σήμερα. Η οικονομική κρίση και η νεοφιλελεύθερη διαχείρισή της αποτελούν την πηγή της πολιτικής αυτής κρίσης η οποία οδήγησε στην πραγματοποίηση ενός τεράστιου αριθμού διαδηλώσεων και στην αποκρυστάλλωση του κινήματος των αγανακτισμένων. Το κίνημα αυτό εξέφραζε τα αιτήματα για δημοκρατική αναγέννηση καθώς και τα αιτήματα των πιο ευάλωτων στην οικονομική κρίση τομέων. Ως αντίδραση στο δικομματισμό που κυβέρνησε τη χώρα (PSOE, σοσιαλδημοκράτες, και PP, συντηρητικοί) ο λαός απαίτησε περισσότερη δημοκρατία. Το παλιό σύστημα χρησιμοποιούσε αδιαλείπτως την ίδια οικονομική πολιτική, ήταν βουτηγμένο σε απίστευτο βαθμό στη διαφθορά και ακολουθούσε τυφλά όλα τα μέτρα που επέβαλε η τρόικα.
Μια από τις συνέπειες της κρίσης του «πολιτικού καθεστώτος του 78» (είναι το όνομα που δόθηκε στη δικομματική κοινοβουλευτική μοναρχία και την πολιτική αρχιτεκτονική της η οποία γεννήθηκε με το Σύνταγμα του 1978) είναι η εμφάνιση δυο νέων πολιτικών κομμάτων με διακριτά χαρακτηριστικά: του Ποδέμος (Μπορούμε) και του Θιουδαδάνος (Πολίτες) που εκπροσωπούν τη νέα μορφή πολιτικής ενάντια στα κόμματα του παλαιού καθεστώτος. Το Ποδέμος αντιπροσωπεύει την προοδευτική αναγέννηση (παρότι το κόμμα δεν αυτοπροσδιορίζεται ως «αριστερό», ο κόσμος το θεωρεί ως τέτοιο), ενώ το Θιουδαδάνος τη φιλελεύθερη.
Από την ίδρυση του Ποδέμος, η Ενωμένη Αριστερά (IU- Izquierda Unida) προσπάθησε να συνάψει συμφωνία μαζί του με στόχο τη δημιουργία μιας πολιτικής και κοινωνικής σύγκλισης που θα αποσπούσε την εξουσία από το κυρίαρχο μπλοκ. Η προσπάθεια ήταν επιτυχής σε πόλεις όπως η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη και σε περιοχές όπως η Καταλονία και η Γαλικία, με αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Πρόθεση της Ενωμένης Αριστεράς ήταν να επιτύχει σύγκλιση των δυο κομμάτων σε εθνικό επίπεδο, αλλά αυτό δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί στις γενικές εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου, στις οποίες η IU πήρε πολύ μικρά ποσοστά εξαιτίας του ισχύοντος εκλογικού νόμου. Το κόμμα, όμως, έτυχε μεγάλης κοινωνικής αποδοχής, η οποία κατέστησε τον ηγέτη του, Αλμπέρτο Γκαρθόν, τον πιο δημοφιλή πολιτικό της χώρας.
Οι εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου έθεσαν τέλος στον δικομματισμό με αποτέλεσμα την εκδήλωση της πολιτικής κρίσης που κατέστησε αδύνατη τη συγκρότηση κυβέρνησης. Τους τρεις μήνες της διαπραγμάτευσης, το Σοσιαλιστικό Κόμμα υπέγραψε συμφωνία με το Θιουδαδάνος, παρά τις επαναλαμβανόμενες προσπάθειες του Ποδέμος και της Ενωμένης Αριστεράς να σχηματίσουν μια προοδευτική κυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές. Η απόφαση του Σοσιαλιστικού Κόμματος να προτιμήσει τη συμμαχία με τους φιλελεύθερους αντί για την αριστερά, λειτούργησε αρνητικά για τη δεξιά που, στα μάτια του κόσμου, θεωρήθηκε υπεύθυνη για την αποτυχία του σχηματισμού κυβέρνησης.
Το εκλογικό αποτέλεσμα κατέστησε σαφές ότι ο εκλογικός νόμος ευνοεί τις πολιτικές συμμαχίες. Το σύνολο των ψήφων του Ποδέμος και της Ενωμένης Αριστεράς μαζί καθιστά τα δυο κόμματα δεύτερη πολιτική δύναμη και δείχνει ότι, αν είχαν συνταχθεί μαζί, θα είχαν πολύ περισσότερη διαπραγματευτική ισχύ για τη συγκρότηση μιας προοδευτικής κυβέρνησης. Αυτή είναι και η προσέγγιση που θα ακολουθήσουν στις νέες εκλογές της 26ης Ιουνίου. Οι κοινωνικές βάσεις του Ποδέμος και της Ενωμένης Αριστεράς επισημαίνουν τη σημασία της κοινής καθόδου.
Η συμμαχία της Ενωμένης Αριστεράς και του Ποδέμος (πρώην Unidos Podemos : Μαζί Μπορούμε) βύθισε τη δεξιά και το Σοσιαλιστικό Κόμμα στο χάος, γιατί το Ποδέμος μαζί με της Ενωμένη Αριστερά αποτελούν τη μοναδική συμμαχία που είναι σε θέση να αναστρέψει την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από την εκλογική αναμέτρηση της 20ης Δεκεμβρίου. Όλες οι δημοσκοπήσεις της προσδίδουν γύρω στο 24% των ψήφων, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από αυτό του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Αλλά, παρότι αληθεύει ότι μια προοδευτική κυβέρνηση είναι πιθανή, αρκετοί κίνδυνοι παραμένουν ακόμη. Ο πρώτος από αυτούς είναι ότι η μερίδα της κυρίαρχης τάξης που είναι εγγύτερα στους σοσιαλδημοκράτες επιχειρεί να σχηματίσει ένα μεγάλο συνασπισμό (Λαϊκό Κόμμα-Σοσιαλιστές) προκειμένου να εμποδίσει το σχηματισμό αριστερής κυβέρνησης. Γι’ αυτό, στόχος της συμμαχίας Ποδέμος- Ενωμένη Αριστερά είναι να κερδίσει τις εκλογές, για να αποτρέψει την επάνοδο της δεξιάς. Για να το πετύχουν, το Ποδέμος και η Ενωμένη Αριστερά συμφώνησαν σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα 50 σημείων για το τέλος της λιτότητας και την επαναφορά της δημοκρατίας στη χώρα (το πρόγραμμα μεταφράζεται αυτή τη στιγμή από το transform!). Έχουμε συνειδητοποιήσει τη σημασία που έχει η παραπάνω συμμαχία για την υπόλοιπη ευρωπαϊκή αριστερά. Γνωρίζουμε ότι η ελπίδα θα έρθει από το Νότο και ότι η επόμενη μάχη για το τέλος της λιτότητας θα δοθεί στην Ισπανία στις 26 Ιουνίου.
Δες το πρόγραμμα «50 Βήματα για να κυβερνήσουμε μαζί» εδώ δεξιά (σε μορφή pdf).
Μετάφραση: Καλλιόπη Αλεξοπούλου