Την 11η Απριλίου ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας και ο ομόλογός του της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα συναντήθηκαν στην Αθήνα για να συζητήσουν τις πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και οι χώρες τους, καθώς και την ανάγκη της δημιουργίας ενός προοδευτικού μετώπου και της προώθησης εναλλακτικών πολιτικών για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης οι πρωθυπουργοί υπέγραψαν μια κοινή διακήρυξη με την οποία καταδικάζουν τις πολιτικές λιτότητας και την μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ, καθώς και τον αντίκτυπο που έχουν αυτές οι πολιτικές στην κοινωνία.
Ακολούθησε συνέντευξη τύπου στην οποία οι δύο ηγέτες είχαν την ευκαιρία να απαντήσουν σε ερωτήσεις για τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των προγραμμάτων προσαρμογής (Μνημόνια) που τους επιβλήθηκαν, όπως η φτώχεια, η ανεργία και η δραστική αύξηση του δημοσίου χρέους.
Τα ζητήματα αυτά συμπεριλήφθηκαν και στην κοινή διακήρυξη. Σε ότι αφορά τις ευρωπαϊκές πολιτικές λιτότητας, η διακήρυξη αναφέρει:
«Εμείς, ως Πρωθυπουργοί δύο χωρών με παρόμοιες εμπειρίες σε θέματα πολιτικών στο πλαίσιο των αντίστοιχων προγραμμάτων προσαρμογής, έχουμε την κοινή πεποίθηση ότι οι πολιτικές που βασίζονται μόνο στην λιτότητα είναι εσφαλμένες και αναποτελεσματικές για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων προκλήσεων. Έξι χρόνια μετά το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης στην Ευρώπη, μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι η λιτότητα από μόνη της έχει αποτύχει, στην παρούσα μορφή της, ενώ ο κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο. Αυτές οι πολιτικές πρέπει να επανεξεταστούν.
Οι πολιτικές λιτότητας διατηρούν τις οικονομίες σε κατάσταση ύφεσης και τις κοινωνίες διαιρεμένες. Έχουν ήδη συρρικνώσει το σύστημα κοινωνικής προστασίας που επιτρέπει μια ισομερή και δίκαιη ανάπτυξη. Επηρεάζουν τον κοινωνικό ιστό μέσω ανεπίτρεπτα υψηλών επιπέδων ανεργίας, ιδιαίτερα της μακροχρόνιας ανεργίας των νέων και των γυναικών, οδηγώντας σε υψηλά επίπεδα φτώχειας και στον κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ αποτυγχάνουν να μειώσουν τους δείκτες του χρέους. Με την αύξηση των ανισοτήτων και της φτώχειας, οι χώρες μας και η Ευρώπη είναι αντιμέτωπες σήμερα με μια μακρά περίοδο οικονομικής στασιμότητας».
Οι πρωθυπουργοί απάντησαν επίσης σε ερωτήσεις για την προσφυγική κρίση και την κάθε άλλο παρά ενιαία απόκριση της Ευρώπης –που ίσως με τον γλαφυρότερο τρόπο αποτυπώνεται στο κλείσιμο των συνόρων συγκεκριμένων κρατών μελών, όπως επίσης και στην άρνησή τους να συμμετάσχουν στο μηχανισμό μετεγκατάστασης προσφύγων. O πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, επαίνεσε τον Έλληνα ομόλογό του, καθώς και τον ελληνικό λαό, για τις παραδειγματικές τους προσπάθειες απέναντι στους χιλιάδες πρόσφυγες που έχουν αποκλειστεί στην Ελλάδα και τόνισε την ανάγκη η Ευρώπη να ακολουθήσει το παράδειγμα της. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, τον ευχαρίστησε για τη δέσμευσή του να συμμετάσχει η Πορτογαλία στη μετεγκατάσταση προσφύγων.
Για το ζήτημα της προσφυγικής κρίσης και την ευρωπαϊκή απάντηση, οι ηγέτες τόνισαν στην κοινή τους διακήρυξη ότι:
«Πιστεύουμε ότι η ανέγερση τειχών και φρακτών, η μονομερής και άνευ συντονισμού εφαρμογή μέτρων ή η απροθυμία συμμετοχής σε από κοινού συμφωνημένες δράσεις, όπως τα προγράμματα επανεγκατάστασης και μετεγκατάστασης, υπονομεύουν την αλληλεγγύη της Ευρώπης όπως και τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών κατά τρόπο αποτελεσματικό και ανθρώπινο.
Η Ευρώπη πρέπει να παραμείνει ανοιχτή για εκείνους τους ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας, αντικαθιστώντας τις επικίνδυνες, παράνομες μεταναστευτικές οδούς με νόμιμες διαδικασίες επανεγκατάστασης των προσφύγων από τις γειτονικές χώρες της Συρίας και μέσω της επίσπευσης των διαδικασιών μετεγκατάστασης των προσφύγων που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και την Ιταλία. Ταυτοχρόνως, η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειες προκειμένου να συνάψει συμφωνίες επανεισδοχής με τις χώρες προέλευσης οικονομικών μεταναστών».
Σ’ αυτό το πλαίσιο οι δύο χώρες δεσμεύθηκαν να ενισχύσουν τις κοινές προσπάθειες για τη μεταρρύθμιση της διαδικασίας του Δουβλίνου, έτσι ώστε οι προσφυγικές ροές να κατανέμονται με ένα δίκαιο τρόπο σε όλη την Ευρώπη.
Συνοψίζοντας τις συνομιλίες που είχαν, οι δυο ηγέτες έδωσαν έμφαση στην ανάγκη μιας προοδευτικής προσέγγισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, από την οποία θα επωφεληθούν οι λαοί της Ευρώπης και η κοινωνική συνοχή της, καθώς και οι ιδρυτικές αξίες της.
Μετάφραση: Πέτρος Κοντές