Νίκος Πουλαντζάς: ένας μαρξισμός για τον 21ο αιώνα

Φιλόσοφοι, ιστορικοί, κοινωνιολόγοι και γεωγράφοι συμμετείχαν σε διεθνές συνέδιο με θέμα την επικαιρότητα της σκέψης του Νίκου Πουλαντζά.

    Το συνέδιο οργανώθηκε από την οργάνωση Marxismes au XXIe siècle, (ο μαρξισμός στον 210 αιώνα) σε συνεργασία με το Espaces Marx,το Ίδρυμα Γκαμπριέλ Περί και τα περιοδικά Actuel Marx και Contretemps. Έγινε στις 16-17 Φεβρουαρίου 2015 στο Πανεπιστήμιο Παρίσι-Σορβόνη

    Το έργο του Νίκου Πουλαντζά (1936-1979) πυροδοτεί τις πιο καινότομες μαρξιστικές έρευνες που γίνονται σήμερα για το κράτος, την κρίση, τις κοινωνικές τάξεις, την παγκοσμιοποίηση, την Ευρώπη, τον φασισμό, τον κοινωνικό μετασχηματισμό κλπ. Σ’ αυτά τα θέματα, ο Πουλαντζάς άνοιξε νέους δρόμους επανεξετάζοντας το έργο κλασσικών (μεταξύ άλλων της Ρόζας Λούξεμπουργκ και Γκράμσι) και ανοίγοντας τον μαρξισμό σε νέες επιρροές, για παράδειγμα στη θεωρία της εξουσίας του Μισέλ Φουκώ. Σε αντίθεση προς την ζωντανή παράδοση της πουλαντζιανής έρευνας στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ελλάδα ή τη Λατινική Αμερική, στη Γαλλία, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, το έργο του έχει παραδόξως συζητηθεί πολύ λιγότερο. Όμως, νέες γενιές ερευνητών ανακαλύπτουν την σκέψη του και επιδιώκουν να την χρησιμοποιήσουν προκειμένου να καταλάβουν τις σύγχρονες εξελίξεις του καπιταλισμού. Το συνέδριο “Νίκος Πουλαντζάς. Ένας μαρξισμός για τον XXI αιώνα” είναι αποτέλεσμα αυτής της ανακάλυψης του μαρξισμού στη Γαλλία και ιδιαίτερα του έργου του Νίκου Πουλαντζά.

    Στη συγκέντρωση συμμετείχαν φιλόσοφοι, ιστορικοί κοινωνιολόγοι και γεωγράφοι που συζήτησαν για την επικαιρότητα της σκέψης του Νίκου Πουλαντζά. Ο πρώτος και βασικός ομιλητής ήταν ο Αλβάρο Γκαρθία Λινέρα , αντιπρόεδρος της Βολιβίας και ένας από τους σημαντικότερους μαρξιστές στη Λατινική Αμερική, ο οποίος παρουσίασε μια ανάγνωση της θεωρίας για το κράτος του Πουλαντζά από την οπτική της πρόσφατης διαδικασίας κοινωνικού και πολιτικού μετασχηματισμού στη Βολιβία. Οι οικονομολόγοι Σεντρίκ Ντυράν και Τριστάν Οβρέ πρότειναν την χρήση της θεωρίας του Πουλαντζά, ειδικά αυτού που παρουσιάστηκε στον διάλογο Πουλαντζά/Μαντέλ στη δεκαετία του 1970, με στόχο την ανάλυση του σημερινού ‘ευρωπαϊκού’ καπιταλισμού. Στη συνέχεια, η Λυντιβίν Μπατινί ασχολήθηκε, με βάση τις δικές της έρευνες στη σύγχρονη ιστορία, τον τρόπο που αντιμετώπισε την πουλαντζιανή θέση η “επαναστατική Αριστερά” στη Γαλλία, ενώ ο Mάρκο Ντι Μάτζιο ανέλυσε τη σύνθετη σκέψη του Πουλαντζά στο πολιτικό και θεωρητιικό ρεύμα του ευρωκομμουνισμού. Ο Κωστής Χατζημιχάλης έδειξε πώς η αναλυση του Πουλαντζά για το κράτος ενέπνευσε τη σύγχρονη ριζοσπαστική γεωγραφία και άνοιξε νέους δρόμους σε μελλοντικούς ερευνητές των γεωγραφιών του κράτους. Ο Τζέιμς Μάρτιν ασχολήθηκε με το ζήτημα της εξέλιξης της σκέψης του Πουλαντζά από το πρώιμο έργο του μέχρι το Κράτος, εξουσία, σοσιαλισμός σε σχέση με τη θέση του νόμου στην πολιτική κυριαρχία και τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Ο Στάθης Κουβελάκης παρουσίασε μια επαναθεμελίωση της θεωρίας του Πουλαντζά για τον φασισμό και το τότε αυταρχικό κράτος και κατέθεσε ορισμένα ορισμένα επιχειρήματα για την επικαιρότητά της στη σημερινή Ευρώπη. Ο Άλεξ Ντεμίροβιτς, στηριζόμενος στη μονογραφία του για τη θεωρία του Πουλαντζά για το κράτος, ανέλυσε κάποιες δυσκολίες της άποψης του που θεωρεί το καπιταλιστικό κράτος ως κοινωνική σχέση και και τη σημασία της σκέψης του για τον δημοκρατικό μετασχηματισμό προς τον σοσιαλισμό. Τέλος, η Ιζαμπέλ Γκαρό ανέλυσε την πρωτυπία της πουλαντζιανής θεωρίας για το κράτος και των απόψεών του για την πολιτική στρατηγική στο ευρύτερο πλαίσιο του σύγχρονου μαρξισμού.

    Το διήμερο συνέδριο παρακολούθησαν περίπου 200 άτομα, μεταξύ των οποίων νέοι σπουδαστές και ερευνητές. Μεγάλο μέρος της συζήτησης επικεντρώθηκε στο ερώτημα ης επικαιρότητας της θεωρίας του Πουλαντζά σε σχέση με τις σύγχρονες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, και ειδικότερα στη Γαλλία και την Ελλάδα. Μεγάλος εκδοτικός οίκος έχει αναλάβει την έκδοση, το 2016, βιβλίου που θα βασίζεται στο συνέδριο.

    Για το πρόγραμμα του συνεδρίου και περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ