Η εκλογή του Τζέρεμι Κόρμπιν ως του νέου ηγέτη του Εργατικού Κόμματος γκρέμισε τη συναίνεση στη λιτότητα που κυριάρχησε στη βρετανική πολιτική ζωή τα τελευταία πέντε χρόνια-και τη νεοφιλελεύθερη συναίνεση των τελευταίων είκοσι ή περισσότερων ετών.
Η εκλογή του θα έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή ενός φράγματος στη βρετανική πολιτική ζωή, μετακινώντας το κέντρο βάρους της προς τα αριστερά. Η νίκη του είναι ακόμα πιο σημαντική γιατί ήταν συντριπτική. Ο Κόρμπιν, μετά από μια εξαιρετική προεκλογική εκστρατεία, συγκέντρωσε σχεδόν το 60% των ψήφων πρώτης επιλογής στην εκλογική διαδικασία που ακολούθησε την παραίτηση του πρώην ηγέτη του κόμματος Εντ Μίλιμπαντ ύστερα από την ήττα των Εργατικών στις γενικές εκλογές του Μαϊου.
Ελάχιστοι ήταν αυτοί που πίστευαν ότι ο Κόρμπιν θα μπορούσε να εξασφαλίσει ακόμα και τις αναγκαίες υπογραφές για τη συμμετοχή του στην εκλογική λίστα, ώστε να ανταγωνιστεί τη γνήσια μπλερική Λιζ Κένταλ και τις κεντροδεξιές υποψηφιότητες των Ιβέτ Κούπερ και Άντι Μπέρναμ. Κατάφερε να μπει στη λίστα με τις υπογραφές συναδέλφων του βουλευτών που δεν ήταν υποστηρικτές των θέσεών του, αλλά θεώρησαν ότι ήταν σημαντικό να υπάρξει μια δημόσια αντιπαράθεση απόψεων. Αλλά η προεκλογική εκστρατεία δημιούργησε γρήγορα μια τεράστια βάση στήριξης του Κόρμπιν, τόσο μέσα όσο και έξω από το Εργατικό Κόμμα, εξ αιτίας και του νέου εσωτερικού εκλογικού συστήματος του Εργατικού Κόμματος που υιοθετήθηκε, το 2014, με την Έκθεση Κόλινς. Εκτός των μελών του κόμματος, προστέθηκαν και άλλες κατηγορίες ψηφοφόρων στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη της ηγεσίας: οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εγγραφούν ως υποστηρικτές του κόμματος ή να γίνουν “συνδεδεμένοι” υποστηρικτές εφόσον είναι μέλη συνδικάτων που συνδέονται με το Εργατικό Κόμμα. Στο νέο εκλογικό σύστημα, όλες οι ψήφοι έχουν το ίδιο βάρος σε αντίθεση με το προηγούμενο σύστημα σταθμισμένων ψήφων. Οι μεταρρυθμίσεις της Έκθεσης Κόλινς είχαν στόχο να συντρίψουν την επιρροή των συνδικάτων, αλλά παραδόξως αυτό που κατάφεραν ήταν να απελευθερώσουν μια πελώρια ενέργεια της βάσης η οποία αποδείχτηκε πολύ πιο αριστερή-με αποτέλεσμα να υπάρξει μια μαζική στήριξη του Κόρμπιν. Ο Κόρμπιν ενισχύθηκε επίσης από τη στήριξη που του έδωσαν εξ αρχής δύο από τα μεγαλύτερα συνδικάτα-το Unite και το Unison-καθώς και από το γεγονός ότι ήταν ο μόνος από τους τέσσερις υποψήφιους που αντιτάχθηκαν στο νομοσχέδιο για την αλλαγή στο σύστημα Πρόνοιας της συντηρητικής κυβέρνησης, που κατατέθηκε στο Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, το οποίο προβλέπει μαζικές περικοπές στις κρατικές παροχές.
Στην καταληκτική ημερομηνία της 12ης Αυγούστου, το Εργατικό Κόμμα είχε αποκτήσει εκατοντάδες χιλιάδες νέα μέλη και υποστηρικτές, με μια τεράστια εισροή να πραγματοποιείται το τελευταίο εικοσιτετράωρο–στην πραγματικότητα το ηλεκτρονικό σύστημα κατέρρευσε από το βάρος των αριθμών και έτσι η τελική ημερομηνία εγγραφής αναγκαστικά παρατάθηκε. Η τελική καταμέτρηση έδειξε ότι τα μέλη και οι υποστηρικτές ξεπέρασαν τα 600.000 άτομα, 200.000 παραπάνω από εκείνους που υπήρχαν την περίοδο των γενικών εκλογών. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις του Ιουνίου και του Ιουλίου έφερναν ως προηγούμενο τον Άντι Μπέρναμ, αλλά όλες οι αντίστοιχες του Αυγούστου έδειχναν ότι το φαβορί ήταν ο Τζέρεμι Κόρμπιν- όπως φαινόταν και από τις προβλέψεις των εταιρειών στοιχημάτων. Η πρωτοφανής λαϊκή στήριξη στην εκστρατεία του Κόρμπιν κυριάρχησε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης όλο το καλοκαίρι, εν μέσω αναφορών για πολυπληθείς εκδηλώσεις κάθε βράδυ-χιλιάδες άνθρωποι πήγαιναν να ακούσουν καθημερινά τον Κόρμπιν σε μεγάλες και μικρές πόλεις όλης της χώρας. Τόσο η προσέλευση στις εκδηλώσεις όσο και τα αποτελέσματα των εκλογών έδειξαν μια τεράστια δημόσια στήριξη των πολιτικών που υιοθετεί-εκ των οποίων πολλές είναι οι πολιτικές της ριζοσπαστικής αριστεράς.
Όσο η νίκη του Κόρμπιν φαινόταν πιθανότερη, το κατεστημένο του Εργατικού Κόμματος κήρυξε συναγερμό , με σημαίνουσες προσωπικότητες του κόμματος να παρακινούν τα μέλη και τους υποστηρικτές να μην ψηφίσουν τον Κόρμπιν. Αυτές οι προσωπικότητες περιλάμβαναν τους πρώην ηγέτες Μπλερ, Μπράουν και Κίνοκ, καθώς και τους πρώην υπουργούς Τζακ Στρο και Ντέϊβιντ Μίλιμπαντ. Ο βασικός άξονας του επιχειρήματός τους ήταν ότι με τον Κόρμπιν το Εργατικό Κόμμα θα γίνει μη εκλέξιμο: με ένα ακροαριστερό πρόγραμμα θα μειωθεί η απήχησή του στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Όσοι, όμως, ασκούν κριτική στο κατεστημένο των Εργατικών παρουσιάζοντας μια ηπιότερη εκδοχή των συντηρητικών πολιτικών της “τριγωνοποίησης” δεν οδήγησαν τους Εργατικούς σε εκλογική επιτυχία. Ο Κόρμπιν, κατά τη διάρκεια της καμπάνιας του, αντιμετώπισε επίσης πολιτικές επιθέσεις με τις γελοίες κατηγορίες ότι είναι αντισημίτης και υποστηρικτής του ISIS. Το BBC αφιέρωσε μια ολόκληρη εκπομπή του γνωστού προγράμματος “Πανόραμα” σε μια εξοργιστική προσπάθεια να υπονομεύσει την στήριξή του λίγες μέρες πριν κλείσουν οι κάλπες. Παρά ταύτα, καμιά από αυτές τις επιθέσεις δεν κατάφεραν να επηρεάσουν τη στήριξη στον Κόρμπιν και την εκστρατεία για την ανάληψη της ηγεσίας του Εργατικού Κόμματος.
Αρχικά αυτή η στήριξη μπορούσε να θεωρηθεί ως μια επιπλέον εκδήλωση εκτροπής της ριζοσπαστικής αριστερής ψήφου των γενικών εκλογών (που πριν πήγαινε στους Πράσινους, τους Σκώτους Εθνικιστές και άλλα κόμματα στα αριστερά των Εργατιών), αλλά η κλίμακα της στήριξης ανέδειξε την ανάγκη μια αλλαγής αυτής της εκτίμησης: από την άποψη που αντιμετώπιζε τον Κόρμπιν σαν προσωπικότητα οριακής διαμαρτυρίας η υποψηφιότητα του οποίου ήταν αναγκαία ως θέμα αρχής για τα αριστερά “κατάλοιπα” του Εργατικού Κόμματος, στην άποψη που θεωρούσε τον Κόρμπιν ως έναν πιθανό νικητή στη μάχη για την ηγεσία, ο οποίος ήταν η νέα έκφραση της ριζοσπαστικής αριστεράς στη Βρετανία. Όσοι και όσες στη Βρετανία ανήκουν στη ριζοσπαστική αριστερά υποστήριζαν πάντοτε ότι η αυτή η χώρα δεν είχε ανοσία απέναντι στις ευρωπαϊκές πολιτικές τάσεις, αλλά ότι οι πολιτικές ιδιαιτερότητές της-όπως τo πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα με βάση την κλειστή περιφέρεια (first past the post)-εμπόδιζαν μια ευρωπαϊκού τύπου έκφραση αυτών των πολιτικών. Σχεδόν τυχαία, ο Κόρμπιν έγινε ο αγωγός αυτών των εναλλακτικών πολιτικών και η ανάδυσή του από το εσωτερικό του Εργατικού Κόμματος βοήθησε αυτόν τον αγωγό να πλήξει το κυρίαρχο ρεύμα της βρετανικής πολιτικής ζωής με τρόπο που οι άλλες οργανώσεις δεν ήταν δυνατόν να κάνουν.
Όσο προχωρούσε η προεκλογική εκστρατεία, μέλη άλλων αριστερών κομμάτων άρχισαν να μεταναστεύουν στο Εργατικό Κόμμα, αλλά και άτομα που ανήκαν σε άλλες οργανώσεις εγγράφονταν ως υποστηρικτές των Εργατικών για να ψηφίσουν υπέρ του Κόρμπιν. Όμως, η κατηγορία των υποστηρικτών των Εργατικών ρητώς αποκλείει όσους υποστηρίζουν μια οργάνωση αντίθετη στο Εργατικό Κόμμα-που υπό ευρεία έννοια σημαίνει αυτούς που ήταν αντίθετοι στο κόμμα στις εκλογές-και απαιτεί να υπάρχει υποστήριξη των στόχων και των αξιών του κόμματος. Σ’ αυτή τη βάση, η ηγεσία των Εργατικών εφάρμοσε ένα σύστημα εξονυχιστικού ελέγχου όλων των αιτήσεων ώστε να εξασφαλίσει ότι αυτοί που ήθελαν να γίνουν μέλη ή υποστηρικτές του κόμματος δεν ήταν “εισοδιστές” από άλλα κόμματα που στόχευαν να υπονομεύσουν την διαδικασία, είτε από τα δεξιά είτε από τα αριστερά. Εν μέσω μιας φρενίτιδας των ΜΜΕ, χιλιάδες άτομα εμποδίστηκαν να ψηφίσουν με τον ισχυρισμό ότι ήταν μέλη ή υποστηρικτές άλλων κομμάτων. Το τελικό εκλογικό σώμα ήταν περίπου 554.000, με τον αποκλεισμό ορισμένων που είχαν εγγραφεί για πολιτικούς λόγους, άλλων για διπλοεγγραφή και άλλων γιατί δεν είχαν καταχωρηθεί στους εκλογικούς καταλόγους.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την αριστερά και το ευρύτερο κίνημα; Η εκστρατεία του Κόρμπιν ενήργησε ως ένας σημαντικός πόλος έλξης εκείνων που είναι ανοιχτοί να στηρίξουν στην πράξη μια ουσιαστική ριζοσπαστική αριστερή πολιτική. Η υποστήριξη προήλθε από εκείνους που συνειδητά αναζητούν μια τέτοια πολιτική-και είτε είναι σήμερα μέλη της Αριστερής Ενότητας, του Πράσινου Κόμματος ή άλλων αριστερών ομάδων, καθώς και από ανένταχτους που τα προσέλκυσε η πολιτική του Κόρμπιν σε ταξική, κινηματική ή συνδικαλιστική βάση. Πολλοί είναι πρώην μέλη του Εργατικού Κόμματος, τα οποία έχουν απορρίψει τον εναγκαλισμό του νεοφιλελευθερισμού ή τον πόλεμο του Μπλερ κατά του Ιράκ και θεωρούν ότι ο Κόρμπιν επαναφέρει τις πραγματικές αξίες των Εργατικών. Πολλοί, ιδιαίτερα νέοι, άνθρωποι προσελκύστηκαν από την ελπίδα για κάτι διαφορετικό, για μια πολιτική κατά της διαφθοράς και του κατεστημένου, όπως συνέβη με πολλούς υποστηρικτές των Ποδέμος στην Ισπανία.
Ενώ πολλοί επέλεξαν το καθεστώς του μέλους ή του υποστηρικτή των Εργατικών, άλλοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν στη ριζοσπαστική αριστερά, θεωρούν τον εαυτό τους υποστηρικτή ενός ευρύτερου κινήματος υπέρ του Κόρμπιν εκτός του Εργατικού Κόμματος.
Ο Κόρμπιν θα αντιμετωπίσει τεράστιες δυσκολίες στην προσπάθειά του να καθιερώσει την πολιτική του ως πολιτική του Εργατικού Κόμματος. Η πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος θα είναι εναντίον του και η εσωτερική δημοκρατία στο κόμμα έχει υποβαθμιστεί τις τελευταίες δεκαετίες με τα συνέδρια του κόμματοςνα ασκούν μικρή επιρροή στην πολιτική κατεύθυνση του κόμματος. Ενδεχομένως να εξασφαλίσει την στήριξη της πλειοψηφίας της Εκτελεστικής Επιτροπής του κόμματος, αλλά η δύναμη που έχει αυτό το όργανο είναι αμφισβητήσιμη. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο αμέσως επόμενο διάστημα η εισροή αριστερών κομματικών μελών θα είναι σχετικά ανίσχυρη να επηρεάσει την ισορροπία δυνάμεων στην οργάνωση και στις ελίτ του κόμματος, αν και η θέση που θα πάρουν τα βρετανικά συνδικάτα θα είναι ένας σημαντικός παράγοντας. Μεγάλα συνδικάτα, όπως το Unite και το Unison, στήριξαν την υποψηφιότητα του Κόρμπιν και είναι πιθανόν ότι τα συνδικάτα που δεν είναι συνδεδεμένα με το κόμμα θα επιλέξουν τη σύνδεσής τους για να στηρίξουν την ηγεσία του.
Δεν είναι πιθανόν το Εργατικό Κόμμα-που έχει εντελώς αποδεχθεί το νεοφιλελευθερισμό-να μπορέσει να αντισταθεί στην ευρωπαϊκή τάση και να επανέλθει στη σοσιαλδημοκρατία. Η νίκη του Κόρμπιν θα πυροδοτήσει ένα γιγάντιο και σίγουρα ασυμφιλίωτο αγώνα μέσα στο κόμμα. Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, το Εργατικό Κόμμα σήμερα περιλαμβάνει στις τάξεις του τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ και είναι αδιανόητο ότι το κατεστημένο των Εργατικών θα δεχτεί μια αριστερή στροφή. Σ’ αυτή την κατάσταση, η εκτός του Εργατικού Κόμματος ριζοσπαστική αριστερά θα συνεργαστεί με την αριστερά στο εσωτερικό του, ενισχύοντας το εξωκοινοβουλευτικό κίνημα στη στήριξη των πολιτικών του Κόρμπιν.
Αλλά ενώ θα εξελίσσεται ο αγώνας στις εβδομάδες και τους μήνες που έρχονται, η πραγματικότητα είναι ότι μεγάλα τμήματα του βρετανικού εκλογικού σώματος απορρίπτουν πια την αφήγηση της λιτότητας, με αποτέλεσμα να αμφισβητείται η ηγεμονία της. Το σύνθημα της Θάτσερ-“Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση”-που έθετε στο απυρόβλητο το νεοφιλελευθερισμό, είναι πια αντικείμενο αμφισβήτησης στην κυρίαρχη βρετανική πολιτική σκηνή. Το πιο σημαντικό ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσει η αριστερά στη Βρετανία σήμερα είναι πώς θα συναρθρωθεί και θα επικρατήσει η εναλλακτική λύση, αυτή που τίθεται εμφατικά από τον Κόρμπιν και τους υποστηρικτές του στο εσωτερικό του Εργατικού Κόμματος, καθώς και από την Αριστερή Ενότητα και άλλες δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς που βρίσκονται έξω από αυτό.