Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με το δίκτυο transform! europe, διοργάνωσε ανοιχτή εκδήλωση με ομιλητή τον Ντέιβιντ Μπολιέρ, ερευνητή, ακτιβιστή και συγγραφέα πλήθους έργων σχετικά με τα Κοινά. Ακολουθεί σύντομη παρουσίαση της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου.
Η θεματική των «Κοινών» εντάσσεται στην ερευνητική ενασχόληση του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς τα τελευταία τέσσερα χρόνια, με έμφαση στο νερό και τη διαχείρισή του, τα ψηφιακά κοινά και τις εφαρμοσμένες πολιτικές στον τομέα των Κοινών Αγαθών που συνδέονται με τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου. Η ομιλία του Μπολιέρ είχε ως στόχο να συμπληρώσει την εικόνα, εστιάζοντας στην επιτακτική ανάγκη της εκ νέου επινόησης ενός θεσμικού πλαισίου για τα Κοινά.
Σε όλο τον κόσμο, επισήμανε ο Μπολιέρ, η συζήτηση γύρω από τα Κοινά αναπτύσσεται ταχύτατα επινοώντας αποτελεσματικές οικολογικές εναλλακτικές ως απάντηση στο αυξανόμενα δυσλειτουργικό σύστημα αγοράς/κράτους. Τα Κοινά αναπτύσσουν νέους τύπους συστημάτων καλλιέργειας και διανομής, εναλλακτικά νομίσματα με στόχο τη συγκράτηση της αξίας εντός της κοινότητας, συνεργατικές πλατφόρμες ανταλλαγής αρχείων στο διαδίκτυο, πολυσυμμετοχικούς συνεταιρισμούς, ανοιχτά συστήματα κατασκευής και σχεδιασμού, συνεργατικές διαδικασίες μάθησης, συστήματα ιδιοκτησίας και διαχείρισης της γης από κοινού και πολλά άλλα. Στόχο, στις περισσότερες περιπτώσεις συνιστά η κάλυψη βασικών ανθρώπινων αναγκών μέσα από τη συμμετοχή χωρίς αποκλεισμούς, την αποεμπορευματοποίηση των σχέσεων, τη συνεργατική κοινωνική οργάνωση και τη μακροχρόνια επιστασία των αγαθών από τις κοινότητες, κάτι που συνδέει τις υποχρεώσεις με τα οφέλη.
Ωστόσο, η ανάπτυξη του τομέα των Κοινών αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια στη βάση του ισχύοντος νομικού πλαισίου. Το κράτος ευνοεί τα δικαιώματα που συνδέονται με την ατομική ιδιοκτησία και τις αγοραίες συναλλαγές, ενώ την ίδια στιγμή έως και ποινικοποιεί τις πρακτικές των κοινών. Προσηλωμένες στην ιδέα της οικονομικής ανάπτυξης μέσω αρπακτικών μεθόδων, οι κρατικές πολιτικές δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την πραγματική αξία που παράγεται στον τομέα των Κοινών. Με αυτά τα δεδομένα, όσοι/ες υιοθετούν τις πρακτικές των Κοινών, υποχρεώνονται να μηχανευτούν ευρηματικούς τρόπους διείσδυσης στο νομικό πλαίσιο, όταν αυτό είναι δυνατό, προκειμένου να προστατεύσουν τη δυνατότητά τους να διαχειρίζονται από κοινού τους σπόρους, το νερό, την αγροτική οικονομία, τη στέγη, και πολλά άλλα.
Με στόχο τη νομιμοποίηση και υποστήριξη των πρακτικών των Κοινών, ο Μπολιέρ προτείνει ένα νέο πεδίο έρευνας του νομικού πλαισίου, που θα οδηγήσει στην κατοχύρωση και ανάπτυξη νέων νομικών μορφών για τα Κοινά. Χρειαζόμαστε νέους τύπους αποτελεσματικών νομικών εργαλείων που θα βοηθήσουν την «επώαση», συντήρηση και υπεράσπιση των Κοινών. Ο Μπολιέρ υποστηρίζει ότι πρόκειται για μια ουσιώδη πρόκληση με την οποία πρέπει να αναμετρηθούμε, αν στόχος μας είναι να φανταστούμε και να επινοήσουμε ένα δίκαιο τρόπο διακυβέρνησης της οικονομικής και κοινωνικής σφαίρας, που θα λειτουργεί προς όφελος όλων.
Ο Ντέιβιντ Μπόλιερ είναι συνιδρυτής του Commons Strategies Group, το οποίο συντονίζει τις πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο σχετικά με την «οικονομία των Κοινών» και διευθυντής του Reinventing the Commons Program στο Schumacher Centerfora New Economics (ΗΠΑ).
Μπορείτε να ενημερωθείτε για το έργο του για τα Κοινά στο προσωπικό του blog. Δείτε ειδικότερα, το κείμενο: ‘The Greek Left Takes Stock of the Commons’, πατώντας εδώ here.