Θα ξεκινήσω κατονομάζοντας το πρόβλημα: αυτή τη στιγμή, σε ολόκληρη την ΕΕ, υπάρχουν περισσότεροι από 14 εκατομμύρια άνεργοι, και εκατομμύρια αλλοι που είναι σε αναστολή εργασίας ή εργάζονται σε επισφαλείς θέσεις. Και είμαστε μόνο στην αρχή μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, την έκταση και τη διάρκεια της οποίας δεν μπορεί κανείς να προβλέψει. Επομένως, η ανεργία
Θα ξεκινήσω κατονομάζοντας το πρόβλημα: αυτή τη στιγμή, σε ολόκληρη την ΕΕ, υπάρχουν περισσότεροι από 14 εκατομμύρια άνεργοι, και εκατομμύρια αλλοι που είναι σε αναστολή εργασίας ή εργάζονται σε επισφαλείς θέσεις. Και είμαστε μόνο στην αρχή μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, την έκταση και τη διάρκεια της οποίας δεν μπορεί κανείς να προβλέψει. Επομένως, η ανεργία και η επισφάλεια συνιστούν τη μεγαλύτερη απειλή για την εργατική τάξη. Μπορεί μια σοσιαλιστική Αριστερά να αρκείται στο να παρηγορεί με την υπόσχεση ενός αβέβαιου σοσιαλιστικού μέλλοντος; Ή με την ελπίδα ότι μπορεί να υπάρξει μια πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου όταν η καπιταλιστική οικονομία επανέλθει στη φάση της ανάπτυξης;
Ο ρόλος των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι να διαμορφώνουν τους οικονομικούς και νομικούς όρους με τους οποίους οι εργαζόμενοι πουλάνε την εργατική τους δύναμη. Αλλά, αν η εργατική δύναμη δεν μπορεί πλέον να πουληθεί λόγω της κρίσης; Στους οικονομικούς τομείς όπου η συνδικαλιστική παρέμβαση κινδυνεύει να χάσει το ειδικό της βάρος, η κοινωνική πολιτική καθίσταται ακόμη πιο σημαίνουσα. Η περιβαλλοντική κρίση και η ψηφιοποίηση μας εγκλωβίζουν σε μια άνευ προηγουμένου αναδιάρθρωση του καπιταλιστικού μοντέλου.
Οι κοινωνίες της ΕΕ (αλλά και πέραν αυτής) πρέπει να μετασχηματίσουν τη βιομηχανική τους βάση και την παραγωγή ενέργειας σε σχετικά σύντομο χρόνο, προκειμένου να αποφύγουν τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Την ίδια ώρα, το αποτέλεσμα της ψηφιοποίησης θα είναι η απώλεια 15% των θέσεων εργασίας. Για να διασφαλιστεί ότι η απώλεια αυτή δεν θα οδηγήσει σε μακροχρόνια μαζική ανεργία και φτωχοποίηση, απαιτείται μια ριζική μείωση των ωρών εργασίας χωρίς μείωση των αποδοχών.
Ωστόσο, επειδή η ψηφιοποίηση δεν θα επηρεάσει με τον ίδιο τρόπο τους διαφορετικούς οικονομικούς τομείς, ο πιθανός αντίκτυπος μιας γενικής μείωσης των ωρών εργασίας θα είναι περιορισμένος. Στα επαγγέλματα που σχετίζονται με τη μεταποίηση και την παραγωγή, για παράδειγμα, 70% -περίπου- των θέσεων εργασίας, απειλούνται από τον κίνδυνο του αυτοματισμού, σε σύγκριση με ένα ποσοστό πολύ κατώτερο του 50% στον τομέα των υπηρεσιών.
Στο μέλλον, όχι μόνο θα δουλεύουμε λιγότερο, αλλά θα δουλεύουμε διαφορετικά και θα παράγουμε διαφορετικά πράγματα.
Αυτό απαιτεί μακροπρόθεσμες αλλαγές σε επίπεδο κοινωνίας, αλλά σημαίνει επίσης ότι, στη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής, οι άνθρωποι θα αντιμετωπίζουν ακόμη πιο συχνά την ανάγκη να αναζητούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης και να αποκτούν νέες δεξιότητες και γνώσεις. Αν θέλουμε αυτό να γίνεται με ανθρώπινους και κοινωνικά ασφαλείς όρους, δεν μπορούμε να το αφήσουμε στις αγορές ή στο έλεος μιας δημόσιας αρχής. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι σε θέση να αποφασίζουν για τη ζωή τους. Γι’ αυτό απαιτείται ένα ενιαίο βασικό εισόδημα, το οποίο θα έχει την εγγύηση του κράτους, θα χρηματοδοτείται από τα φορολογικά έσοδα και θα είναι μόνιμο.
Και ναι, το άνευ όρων βασικό εισόδημα έχει να κάνει και με το πώς επιλέγουμε να συνυπάρχουμε. Ένα μεγάλο μέρος του σημαντικότερου έργου που παράγεται, σε παγκόσμια κλίμακα, προσφέρεται δωρεάν, π.χ. από αφοσίωση, αγάπη ή ιδεαλισμό. Καμιά κοινωνία δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς τη γονική φροντίδα, χωρίς άλλες μορφές φροντίδας, χωρίς την οικιακή εργασία, χωρίς τη σύναψη σχέσεων ή την οικειοθελή προσφορά. Ήρθε η ώρα να απελευθερώσουμε αυτές τις ζωτικές δραστηριότητες από τα δεσμά της πατριαρχικής εξάρτησης. Το ενιαίο βασικό εισόδημα θα μετατρέψει τη δωρεάν εργασία σε μια υπηρεσία που θα προσφέρεται εξίσου από όλους, με ελεύθερη βούληση, σε όσους βρίσκονται γύρω τους και, κατ’ επέκταση, στην κοινωνία.