Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία στις 19 Σεπτεμβρίου, με αντικείμενο τη «σημασία της ιστορικής μνήμης για το ευρωπαϊκό μέλλον», συνιστά πολιτικό και πολιτισμικό λάθος και πρέπει να απορριφθεί κατηγορηματικά.
Πρέπει, καταρχάς, να πούμε ότι τα θεσμικά και πολιτικά όργανα δεν νομιμοποιούνται να εγκρίνουν καμιά αναθεώρηση της Ιστορίας, στηριζόμενα στην απόφαση μιας πλειοψηφίας. Μια αληθινή δημοκρατία δεν πρέπει να επιτρέπει τη χρήση της ιστορίας, όταν αυτή γίνεται με πρόθεση την αναθεώρηση των κυριότερων ιστορικών γεγονότων του περασμένου αιώνα, προκειμένου να αποτελέσουν όπλα που θα χρησιμοποιηθούν στις πολιτικές μάχες του παρόντος.
Κατά δεύτερον, όσα λέγονται στο ψήφισμα για την ιστορία του εικοστού αιώνα περιέχουν απαράδεκτα λάθη και μονομερείς στρεβλώσεις και θεωρήσεις. Σύμφωνα με αυτά, το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ της 23ης Αυγούστου 1939, μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Ναζιστικής Γερμανίας, «έστρωσε τον δρόμο για το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου». Η παραπάνω διατύπωση παραλείπει κάθε αναφορά στις φιλελεύθερες δημοκρατίες, οι οποίες ευνόησαν με τη στάση τους τον ναζιστικό επεκτατισμό. Έναν επεκτατισμό που ξεκίνησε -το αργότερο- με την επέμβαση στην Αιθιοπία (1935) και τον Ισπανικό Εμφύλιο, ο οποίος προκλήθηκε για να στηρίξει το ακροδεξιό πραξικόπημα του στρατηγού Φράνκο (1936), και συνεχίστηκε με την προσάρτηση της «Αυστρίας» στη Γερμανία, στις 12 Μαρτίου 1938, τη διάσκεψη του Μονάχου το 1938 (κατευνασμός) και τον ακόλουθο διαμελισμό της Τσεχοσλοβακίας, όχι μόνο από τη Γερμανία, αλλά και από την Πολωνία και την Ουγγαρία.
Επιπλέον, το ψήφισμα δεν αναφέρεται στην τεράστια συμβολή που είχε, στη νίκη επί του Ναζισμού, η Σοβιετική Ένωση (με περισσότερους από 20 εκατομμύρια νεκρούς), καθώς και όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που, τόσο στην Ευρώπη όσο και σε όλο τον κόσμο, καθοδηγούμενοι από τα ιδανικά και τα σύμβολα των ποικίλων τάσεων του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, πολέμησαν ενάντια στα στρατεύματα του Χίτλερ και των συμμάχων του. Το ψήφισμα «ξεχνά» τον Ιταλό κομμουνιστή Αλτιέρο Σπινέλι, που ήταν πολιτικός κρατούμενος από το 1927 μέχρι το 1943 και συνδημιουργός του Μανιφέστου του Βεντοτένε, τον άνθρωπο που έγινε ευρέως γνωστός ως ένας εκ των ιδρυτών της ευρωπαϊκής ενοποίησης και, ως εκ τούτου, σωστά δόθηκε το όνομά του σε ένα από τα κτίρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Αναφέρεται στο Άουσβιτς χωρίς να λέει ότι το απελευθέρωσε, μαζί και τους κρατούμενούς του οι οποίοι προορίζονταν για φυσική εξόντωση, ο σοβιετικός στρατός. Ή, ξεχνά σκόπιμα ότι σε πολλές χώρες (μεταξύ αυτών και στη Γαλλία και την Ιταλία, αλλά όχι μόνο) οι κομμουνιστές αποτέλεσαν τη βασική συνιστώσα της Αντίστασης απέναντι στον ναζισμό και τον φασισμό, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ήττα του και στην αναγέννηση της συνταγματικής δημοκρατίας η οποία κατοχύρωσε εκ νέου τις πολιτικές, τις συνδικαλιστικές, τις πνευματικές και τις θρησκευτικές ελευθερίες. Για να μην αναφέρουμε την αποφασιστική στήριξη που τα κομμουνιστικά κράτη και τα κομμουνιστικά ιδανικά πρόσφεραν στον αγώνα ολόκληρων λαών κατά της καταπίεσης και, κάποιες φορές, της σκλαβιάς της αποικιοκρατίας.
Το να θυμόμαστε αυτά τα γεγονότα, που το ψήφισμα σκοπίμως παραλείπει, δεν σημαίνει ότι αγνοούμε ή σιωπούμε για τις ντροπιαστικές όψεις αυτού που αποκαλείται «σταλινισμός», για τα λάθη και τη φρίκη που σημάδεψαν το σοβιετικό στρατόπεδο. Αλλά τα λάθη και η φρίκη δεν μπορούν να σβήσουν την ακόλουθη, θεμελιώδη, διάκριση: όταν ο ναζισμός/φασισμός γέννησε μια αμείλικτη δικτατορία, ακυρώνοντας κάθε έννοια δημοκρατίας, ελευθερίας, κάθε έννοια ανθρωπιάς, διώκοντας, ακόμη και δια της οργανωμένης φυσικής εξόντωσης, τις θρησκευτικές, τις εθνικές, τις πολιτισμικές και τις σεξουαλικές μειονότητες, προσπαθούσε απλώς να εφαρμόσει στην πράξη το πρόγραμμά του το οποίο είχε ανακοινώσει δημόσια. Όταν, αντιθέτως, τα κομμουνιστικά καθεστώτα, τόσο πριν όσο και μετά από τον πόλεμο, παραβίαζαν με ανεπίτρεπτο τρόπο τη δημοκρατία και την ελευθερία, πρόδιδαν τα ίδια τους τα ιδανικά, τις αξίες και τις υποσχέσεις τους. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας κάνει να διερωτηθούμε, να σκεφτούμε και να το ερευνήσουμε αλλά -λαμβάνοντας υπόψιν τη συμβολή των κομμουνιστών και της ΕΣΣΔ στην ήττα του ναζισμού- δεν επιτρέπει με κανένα τρόπο την εξίσωση του ναζισμού με τον κομμουνισμό, πράγμα που είναι η βασική πρόθεση του εν λόγω ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ούτε την ταύτιση του κομμουνισμού με τον σταλινισμό, όπως αρκετά συχνά κάνει το ψήφισμα, γιατί ο κομμουνισμός δημιούργησε μια μεγάλη ποικιλία ρευμάτων σκέψης και πολιτικής εμπειρίας.
Αυτές οι διαστρεβλώσεις και οι παραλείψεις δεν μπορούν να αποτελέσουν τη βάση μιας «κοινής μνήμης», ούτε βέβαια ενός κοινού εγχειριδίου ιστορίας που θα διδάσκεται στα σχολεία, όπως προτείνεται. Δεν μπορούν να αποτελέσουν την πλατφόρμα για τη δημιουργία μιας «ευρωπαϊκής ημέρας μνήμης για τα θύματα των ολοκληρωτικών καθεστώτων», όπως επιδιώκει το ψήφισμα. Ούτε μπορούν να αποτελέσουν κριτήριο για την κατάργηση «ιστορικών μνημείων και τόπων (πάρκων, πλατειών, οδών, κ.ά.)», με την πρόφαση της μάχης κατά του ολοκληρωτισμού, αδιακρίτως. Αντιθέτως, στην πραγματικότητα οδηγούν στη διαγραφή των πιο ξάστερων και πιο διάφανων σελίδων της ιστορίας των ανθρώπων που συνέβαλαν, με τη θυσία τους, στην ήττα του ναζισμού και του φασισμού.
Σημειώνουμε ότι το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιέχει, αναπόφευκτα, και κάποιες διατυπώσεις που αντισταθμίζουν τη βασική του πρόθεση: επιβεβαιώνει την επιθυμία του να πολεμήσει κατά της «παλινδρόμησης στον φασισμό, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία και τις άλλες μορφές έλλειψης ανοχής». Αλλά οι αιτιολογημένες αναφορές του στη μάχη κατά του ρατσισμού και του φασισμού δεν μπορούν να στηρίζονται στη στρεβλή και εσφαλμένη χρήση της ιστορίας, ούτε στην πρόδηλη πρόθεση διαγραφής της ιστορίας μιας θεμελιώδους συνιστώσας του αντιφασιστικού αγώνα: των κομμουνιστών. Οι λαοί της Ευρώπης δεν πρέπει να το επιτρέψουν αυτό.
Υπογράφοντες/ουσσες
| Last name | Name | Institution | Country |
| Baier | Walter | Political Coordinator transform! europe | AT |
| Edlinger | Fritz | AT | |
| Mugrauer | Manfred | Alfred Klahr Society | AT |
| Nikolic | Alexander | BOEM*.AT | AT |
| Artinian | Arto | member of the Institute for Critical Theories of Supermodernity; Borough of Manhattan Community College – City University of New York | BG / USA |
| Deyanov | Deyan | Institute for Critical Theories of Supermodernity, Sofia | BG |
| Deyanova | Liliana | Sofia University St. Kliment Ohridski | BG |
| Tsoneva | Jana | Centre for Collective Intervention, Sofia | BG |
| Arsenijević | Damir | University of Tuzla | BiH |
| Grigorov | Emil | Laval Universtiy Quebec | CA |
| Birač | Dimitrije | CRO | |
| Čakardić | Ankica | University of Zagreb | CRO |
| Đurašković | Stevo | University of Zagreb | CRO |
| Horvatinčić | Sanja | University of Zagreb | CRO |
| Hromadžić | Hajrudin | University of Rijeka | CRO |
| Gužvica | Stefan | University of Regensburg, Germany | CRO/SRB |
| Jović | Dejan | University of Zagreb, former Croatian President advisor | CRO |
| Kapović | Mate | University of Zagreb | CRO |
| Klasić | Hrvoje | University of Zagreb | CRO |
| Mikulić | Borislav | University of Zagreb | CRO |
| Peović | Katarina | University of Rijeka | CRO |
| Hudeček | Jiří | Charles University of Prague | CZ |
| Keller | Jan | former MEP SD; University of Ostrava | CZ |
| Švihlíková | Ilona | CZ | |
| Bidet | Jacques | philosopher; University of Paris-Nanterre | FR |
| De Cock | Laurence | historian | FR |
| Larrère | Mathilde | historian; University of Parix XIII | FR |
| Laurent | Pierre | senior Secretary General of the French Communist Party (PCF) | FR |
| Le Hyaric | Patrick | Chairman of the board and Director of L’Humanité | FR |
| Martelli | Roger | historian and Director of Regards | FR |
| Popovic | Milica | Sciences Po Paris | FR |
| Sève | Lucien | philosopher | FR |
| Wurtz | Francis | senior Chairman of the group of the European United Left – Nordic Green Left (GUE/NGL) | FR |
| Azzellini | Dario | Cornell University | GER/USA |
| Buden | Boris | Bauhaus University, Weimar | GER |
| Dahn | Daniela | writer | GER |
| Demirović | Alex | University of Frankfurt | GER |
| Deppe | Frank | University of Marburg | GER |
| Dörre | Klaus | University of Jena | GER |
| Ernst | Cornelia | MEP, Party of the European Left | GER |
| Gysi | Gregor | President of the Party of the European Left | GER |
| Kessler | Mario | University of Potsdam | GER |
| Rilling | Rainer | University of Marburg | GER |
| Wolf | Frieder Otto | Free University of Berlin | GER |
| Athanasiou | Athina | Panteion University of Athens | GR |
| Benveniste | Rika | University of Thessaly | GR |
| Douzinas | Costas | Director Birkbeck Institute for the Humanities, Birkbeck University | GR / UK |
| Golemis | Haris | Scientific and Strategic Advisor of transform! europe | GR |
| Karpozilos | Kostis | Director Contemporary Social History Archives (ASKI) | GR |
| Spourdalakis | Michalis | Dean School of Economics & Politics, National and Kapodistrian University of Athens | GR |
| Vaiou | Dina | National Technical University of Athens | GR |
| Krausz | Tamás | Eötvös Loránd University Budapest | HU |
| Artner | Annamaria | Academy of Sciences | HU |
| Tamás | Gáspár Miklós | Central European University Budapest/Vienna | HU / AT |
| Tóth | Karoly | Central European University Budapest | HU |
| Acerbo | Maurizio | Secretary Partito della Rifondazione Comunista | IT |
| Abramo | Cinzia | University of Perugia | IT |
| Attardi | Giuseppe | University of Pisa | IT |
| Attardo | Elda | University of Milano | IT |
| Bertinotti | Fausto | former President of the Italian parliament | IT |
| Boscaino | Marina | IT | |
| Carella | Donata Maria | University of Rome | IT |
| Castellina | Luciana | journalist, former MP and MEP | IT |
| Ciofi | Paolo | Honoary President of Futura Umanitá. Associazione per la Storia e la Memoria of the Italian Communist Party (PCI) | IT |
| Collotti | Enzo | historian | IT |
| Conti | Davide | historian | IT |
| Cutrufelli | Rosa Maria | author | IT |
| Di Luzio | Flavia | University of Bologna | IT |
| Di Quarto | Francesco | University of Palermo | IT |
| Falà | Leila | University of Bologna | IT |
| Favilli | Paolo | IT | |
| Ferrara | Gianni | former MP | IT |
| Ferrero | Paolo | Vice President of the Party of the European Left | IT |
| Forenza | Eleonora | former MEP | IT |
| Fratoianni | Nicola | MP and Secretary of Sinistra Italiana | IT |
| Gagliasso | Elena | University of Rome | IT |
| Gianni | Alfonso | former MP | IT |
| Lavenia | Vincenzo | University of Bologna | IT |
| Levi | Giovanni | University of Venezia | IT |
| Licausi | Luciano | University of Siena | IT |
| Liguori | Guido | University of Calabria, President of the International Gramsci Society | IT |
| Mariani | Giorgio | University of Rome | IT |
| Maselli | Citto | film director | IT |
| Melandri | Lea | IT | |
| Menapace | Lidia | former Senator and member of the Italian resistance | IT |
| Mencarelli | Fabio | University of Pisa | IT |
| Micheli | Maria Rita | University of Perugia | IT |
| Mincer | Aleksander (Olek) | University of Genova | IT |
| Modonesi | Massimo | Universidad Nacional Autónoma de Mexico | IT |
| Mordenti | Raul | University of Rome | IT |
| Morea | Roberto | board member of transform! europe | IT |
| Musacchio | Roberto | former GUE/NGL MEP | IT |
| Napoletano | Pasqualina | former GUE/NGL MEP | IT |
| Natoli | Claudio | University of Cagliari | IT |
| Okić | Tijana | University of Pisa | IT |
| Petrella | Riccardo | economist and political scientist | IT |
| Pomeranzi | Bianca | IT | |
| Previtali | Franco | University of Milano | IT |
| Punzo | Luigi | University of Cassino | IT |
| Quercioli Mincer | Laura | University of Genova | IT |
| Rinaldi | Rosa | National Secretary Partito della Rifondazione Comunista | IT |
| Riolo | Claudio | University of Palermo | IT |
| Rodano | Giulia | former regional councilor | IT |
| Romitelli | Valerio | University of Bologna | IT |
| Ruggieri | Franca | University of Rome III | IT |
| Rui | Marina | University of Geneve | IT |
| Sampaolo | Giovanni | University of Rome | IT |
| Soliani | Riccardo | University of Geneve | IT |
| Spagnolo | Luigi | University of Siena | IT |
| Spinnler | Hans | University of Milano | IT |
| Suvin | Darko | McGill University | IT |
| Tortorella | Aldo | Honorary President Associazione per il Rinnovamento della Sinistra | IT |
| Violante | Francesco | University of Foggia | IT |
| Vitiello | Ondina | University of Padova | IT |
| Voza | Pasquale | University Aldo Moro, Bari | IT |
| Zunino | Franco | Associazione Ricreativa Culturale Italiana (Arci), Associazione Nazionale di Amicizia Italia-Cuba | IT |
| Kolozova | Katerina | Institute for Social Sciences and Humanities, Skopje | NMK |
| Cardina | Miguel | Researcher at the Centre for Social Studies (CES), University of Coimbra | PT |
| de Sousa Santos | Boaventura | sociologist, Emeritus Professor at Economy Faculty and Emeritus Director of the Centre for Social Studies (CES), University of Coimbra; Distinguished Legal Scholar at the University of Wisconsin-Madison; Global Legal Scholar at the University of Warwick | PT |
| Flunser Pimentel | Irene | historian and researcher at the Institute of Contemporary History (IHC), Universidade Nova de Lisboa | PT |
| Loff | Manuel | historian, Professor at the Department of History and Political Studies, University of Porto | PT |
| Breznik | Maja | University of Ljubljana and Peace Institute | SLO |
| Kirn | Gal | University of Dresden | SLO/GER |
| Kržan | Marko | Institute for Workers’ Studies | SLO |
| Mesec | Luka | party coordinator Levica | SLO |
| Močnik | Rastko | University of Ljubljana | SLO |
| Piškur | Bojana | Modern Galery, Ljubljana | SLO |
| Tomić | Violeta | party coordinator Levica | SLO |
| Vrečko | Asta | University of Ljubljana | SLO |
| Alonso Montero | Xesús | former President of the Royal Galician Academy, University of Santiago | SP |
| Andrade Blanco | Juan | Universidad de Extremadura (Extremadura University) | SP |
| Aragón | Mariano | Associació Catalana D’Investigacions Marxistes | SP |
| Barrio Alonso | Ángeles | Profesor of Contemporary History, University of Cantabria | SP |
| Bueno Lluch | Manuel | Trabajador Del Archivo Histórico De Ccoo De Andalucía, Excoordinador Sección De Historia Fim | SP |
| del Arco Blanco | Miguel Ángel | Profesor Titular de Historia Contemporánea, Universidad de Granada | SP |
| Duarte Montserrat | Ángel | Profesor of Contemporary History, University of Córdoba | SP |
| Erice Sebares | Francisco | Profesor of Contemporary History, University of Oviedo | SP |
| Ferrer González | Cristian | Profesor of Contemporary History, Autonomous University of Barcelona | SP |
| Gallego Margaleff | Ferran | Professor of Contemporary History, Autonomous University of Barcelona | SP |
| Gálvez Biesca | Sergio | archivero, doctor en historia, Madrid | SP |
| García | Carmen | University of Oviedo | SP |
| Ginard I Feron | David | Profesor Titular De Historia Contemporánea, Universitat de les Illes Baleares | SP |
| Gómez Alén | José | Catedrático Jubilado De Historia De Enseñanza Media | SP |
| Hernández Sánchez | Fernando | Profesor of Contemporary History, Universidad Autónoma de Madrid | SP |
| Hernández Sandoica | Elena | Profesor of Contemporary History, Complutense University of Madrid | SP |
| Hinojosa Durán | José | Profesor De Historia De Enseñanza Media, Doctor En Historia, Extremadura | SP |
| López López | Pedro | Profesor of Contemporary History, Complutense University of Madrid | SP |
| Mainer Baqué | Juan | Catedrático Jubilado, Coordinador De La Federación Icaria | SP |
| Molinero | Carme | Profesor of Contemporary History, Autonomous University of Barcelona | SP |
| Núñez Díaz-Balart | Mirta | Profesor of History of Social Communication, Complutense University of Madrid | SP |
| Puig Valverdú | Guillem | Profesor de Historia Contemporánea, Universitat Rovira i Virgili | SP |
| Martín Ramos | Josep Lluís | Professor of Contemporary History, Autonomous University of Barcelona | SP |
| Robledo Hernández | Ricardo | Professor of Contemporary History, University of Salamanca/ Pompeu Fabra University | SP |
| San Francisco | Matilde Eiroa | Profesor Titular de Historia Contemporánea, Universidad Carlos III de Madrid | SP |
| Sánchez Pérez | Francisco | Profesor Titular de Historia Contemporánea, Universidad Carlos III de Madrid | SP |
| Santidrián Arias | Víctor | Profesor De Historia De Enseñanza Media, Doctor En Historia, Galicia | SP |
| Sanz Hoya | Julián | Professor of Contemporary History, University of Valencia | SP |
| Saz | Ismael | Professor of Contemporary History, University of Valencia | SP |
| Suárez Cortina | Manuel | Professor of Contemporary History, University of Cantabria | SP |
| Vadillo Muñoz | Julián | Profesor De Historia Contemporánea, Universidad Carlos III | SP |
| Vega Sombría | Santiago | Profesor De Historia Contemporánea, Complutense Universidad of Madrid | SP |
| Viñas Martín | Ángel | Catedrático Jubilado De Economía Aplicada Y De Historia Contemporánea, Complutense Universidad de Madrid | SP |
| Ysàs Solanes | Pere | Professor of Contemporary History, Autonomous University of Barcelona | SP |
| Bakić | Jovo | University of Belgrade | SRB |
| Balunović | Filip | faculty for Media and Communication, University of Belgrade | SRB |
| Kuljić | Todor | University of Belgrade | SRB |
| Manojlović Pintar | Olga | historian at the Institute for Recent History of Serbia, President of the Reconstruction Women’s Fund Managing Board | SRB |
| Matković | Aleksandar | Regional Science Center, Novi Sad and University of Belgrade | SRB |
| Pantić | Rade | faculty of Media and Communication, Singidunum University, Belgrade | SRB |
| Samardžić | Miroslav | Zrenjanin Social Forum | SRB |
| Štiks | Igor | faculty for Media and Communication, Belgrad | SRB |
| Fraser | Nancy | New School NYC | USA |