Στην Καταλονία βρίσκεται σε εξέλιξη μια σημαντική διαδικασία για την ανεξαρτησία της από την Ισπανία. Μετά από προσφυγή του Λαϊκού Κόμματος (PP), το Ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο ανακήρυξε αντισυνταγματικό το καθεστώς αυτονομίας της Καταλονίας που ισχύει από το 2010. Το καθεστώς αυτό ήταν αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων που διεξήγαγε η κυβέρνηση του
Από τότε, ο αριθμός των Καταλανών που θέλουν την ανεξαρτησία δεν σταμάτησε να αυξάνεται. Όμως, ο βαθμός αυτονομίας της Καταλονίας θα αυξανόταν υπερβολικά για ένα δεξιό κόμμα όπως το PP, παρά τις αλλαγές στο καθεστώς του 2010 που αποφάσισε το ισπανικό κοινοβούλιο
Χρονολόγιο της διαδικασίας ανεξαρτησίας της Καταλονίας
· 9 Νοεμβρίου, 2014: Πραγματοποιήθηκε συμβουλευτική ψηφοφορία (διαβούλευση» για την ανεξαρτησία, η οποία είχε απαγορευτεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Συμμετείχαν σχεδόν 2.3 εκατομμύρια άτομα. Τα αποτελέσματα ήταν τα εξής: 80,72% «ΝΑΙ», 4,55% «ΟΧΙ», 9,56% λευκό και τα υπόλοιπα άκυρα. Ο Αρτούρ Μας, πρώην πρόεδρος της καταλανικής αυτόνομης κοινότητας, θεώρησε ως απόλυτη επιτυχία το αποτέλεσμα της εκλογικής διαδικασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες υπό τις οποίες διεξήχθη. Σε εμφάνισή του το βράδυ της ψηφοφορίας, έστειλε δύο μηνύματα στην κεντρική κυβέρνηση: πρώτον, ότι οι Καταλανοί έκαναν σαφές πως θέλουν την ανεξαρτησία και δεύτερον, ότι θέλουν να αποφασίσουν οι ίδιοι για το πολιτικό τους μέλλον.
· 20 Νοεμβρίου 2014: Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο έκρινε ότι υπήρχαν επαρκείς λόγοι για να ενεργήσουν κατά του καταλανού προέδρου για τη συμβουλευτική ψηφοφορία της 9ης Νοεμβρίου και, μετά από συζήτηση άνω των τεσσάρων ωρών, θεώρησε ότι υπήρξε ανυπακοή στο Συνταγματικό Δικαστήριο το οποίο είχε απαγορεύσει τη διαβούλευση.
· 14 Ιανουαρίου 2015: Μετά από συμφωνία μεταξύ του προέδρου της Καταλονίας και του επικεφαλής της Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς της Καταλονίας (ERC), ΟριόλΓιουνκέρας, η οποία υποστηρίχτηκε από την πρόεδρο της Καταλανικής Εθνοσυνέλευσης, Κάρμε Φορκαδέλ, την πρόεδρο της οργάνωσης Òmnium Cultural, Μoυριέλ Καζάλς, και του προέδρου της Ένωσης Δήμων για την Ανεξαρτησία, Γιοζέπ Μαρία Βίλα ντ’Αμπαδάλ, η η κυβέρνηση της Καταλονίας προκήρυξε έκτακτες εκλογές για τις 27 Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους.
· 11 Σεπτεμβρίου 2015: Διαδήλωση κατά τη διάρκεια της καταλανικής εθνικής γιορτής Diada , λίγο πριν από την ψηφοφορία της 27ης Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τους οργανωτές, συμμετείχαν δύο εκατομμύρια άνθρωποι, με τη Δημοτική Αστυνομία να εκτιμά ότι η συμμετοχή ήταν 1,2 εκατομμύρια.
· 13 Νοεμβρίου 2016: Χιλιάδες άτομα συγκεντρώθηκαν για να δηλώσουν την συμπαράστασή τους στους καταλανούς πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένου του Αρτούρ Μας, που εξετάζονταν από το Ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Ο πρώην πρόεδρος είπε ότι δεν παρέβη το νόμο, αλλά αυτό που έκανε ήταν να υπακούσει στην εντολή του λαού της Καταλονίας και έκανε έκκληση για την πραγματοποίηση αυτών που αποφάσισε η διαβούλευση της 9ης Νοεμβρίου 2014. Ο Πουτζδεμόν, σημερινός πρόεδρος της Καταλονίας, υπερασπίστηκε τη θέση ότι η Καταλονία θα αποφασίσει ελεύθερα στις κάλπες τη σχέση της με την Ισπανία, προσθέτοντας τα εξής: «Πιστεύω ότι η κυβέρνηση στη Μαδρίτη θα ακούσει το λαό».
· 13 Μαρτίου 2017: Ο Αρτούρ Μας καταδικάζεται για ανυπακοή σε δύο χρόνια αποχής από την πολιτική και πρόστιμο 36.500 ευρώ. Για το ίδιο παράπτωμα καταδικάστηκαν επίσης οι Ορτέγα και Ριγκάου, ένα χρόνο και εννέα μήνες ο πρώτος και ένα χρόνο και έξι μήνες ο δεύτερος. Επιπλέον, τους επιβλήθηκε πρόστιμο 30.000 και 24.000 ευρώ αντίστοιχα.
· 22 Μαΐου 2017: Σε συνέδριο στη Μαδρίτη, ο Πουτζδεμόν, συνοδευόμενος από τον αντιπρόεδρο της καταλανικής κυβέρνησης και επικεφαλής του ERC, ΟριόλΓιουνκέρας, επανέλαβε την επιθυμία του για διάλογο με την κεντρική κυβέρνηση προκειμένου να υπάρξει συμφωνία στο ερώτημα και την ημερομηνία του δημοψηφίσματος και στην αναγκαία πλειοψηφία για την λήψη της τελικής απόφασης, αλλά πρόσθεσε ότι το δημοψήφισμα θα γίνει ακόμα και αν η κεντρική κυβέρνηση αρνηθεί να διαπραγματευτεί.
· 24 Μαϊου 2017: Ο Πουτζδεμόν έστειλε επιστολή στον Μαριάνο Ραχόϊ, πρωθυπουργό της Ισπανίας, δηλώνοντας ότι είναι αναγκαίο να αρχίσει διάλογος μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Στην επιστολή του έγραφε ότι υπήρχε ισχυρή βούληση από την πλευρά της κυβέρνησης της Καταλονίας να εξευρεθεί μια ειρηνική συμφωνημένη λύση, που θα σέβεται όμως την απόφαση του καταλανικού λαού.
· 25 Μαϊου 2017: Ο Ραχόϊ απάντησε στην επιστολή του Πουτζδεμόν με ένα ηχηρό ΟΧΙ. Ο πρόεδρος της κεντρικής κυβέρνησης απέρριψε κάθε είδους διαπραγμάτευση για το δημοψήφισμα και κατηγόρησε την καταλανική κυβέρνηση ότι απειλεί το κεντρικό κράτος.
· 9 Ιουνίου 2017: Ο Πουτζδεμόν ανήγγειλε ότι το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας θα γίνει την Κυριακή, 1 Οκτωβρίου 2017, με το ερώτημα: «Συμφωνείς με τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου, δημοκρατικού κράτους;»
· 6 Σεπτεμβρίου 2017: Το καταλανικό κοινοβούλιο, ψήφισε το νόμο για το δημοψήφισμα και ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι η διαβούλευση θα γίνει την 1η Οκτωβρίου, σε μια αμφιλεγόμενη κοινοβουλευτική συνεδρίαση κατά την οποία ο αριστερός συνασπισμός Καταλονία, ναι μπορούμε (Catalunyasí queespot), στον οποίο μετέχει η Αριστερά, απείχε της ψηφοφορίας.
· 7 Σεπτεμβρίου 2017: Πριν από το δημοψήφισμα, η κεντρική κυβέρνηση αντέδρασε με σειρά κρατικών αντιποίνων. Το Συνταγματικό Δικαστήριο απαγόρευσε το δημοψήφισμα και προειδοποίησε τους καταλανούς πολιτικούς ότι είναι παράνομο. Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα εξέδωσε καταγγελία κατά του Πουτζδεμόν και της καταλανικής κυβέρνησης. Ο Ραχόϊ ανήγγειλε, μετά από συνάντηση που είχε με τον Πέδρο Σάντσεθ (PSOE)-που τον διαβεβαίωσε για τη στήριξή του στη κεντρική κυβέρνηση- ότι θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μη γίνει το δημοψήφισμα. Αλλά το καταλανικό κοινοβούλιο έδωσε το πράσινο φως στο νόμο που σχετίζεται με το καθεστώς ανεξαρτησίας της Καταλονίας και ο Πουτζδεμόν διαβεβαίωσε ότι το δημοψήφισμα θα γίνει παρά τις αντιρρήσεις.
· 8 Σεπτεμβρίου 2017: Άρχισε η διεξαγωγή ερευνών της Εθνοφρουράς για την ανεύρεση καλπών και ψηφοδελτίων, μετά από διαταγή του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα. Η Εθνοφρουρά έκανε έρευνες σε τυπογραφεία, στα κεντρικά γραφεία της εφημερίδας ElVallenc και σε ιδιωτικά αυτοκίνητα για την ανεύρεση προπαγανδιστικού υλικού για το δημοψήφισμα. Από τότε οι έλεγχοι επαναλαμβάνονταν κάθε μέρα. Έγιναν πολλές ειρηνικές διαδηλώσεις εναντίον αυτής της αστυνομικής δράσης, ενώ ο Τζούλιαν Ασάνζ υπερασπίστηκε το δικαίωμα των καταλανών να παίρνουν αποφάσεις.
· 11 Σεπτεμβρίου 2017: Πραγματοποιήθηκε νέα διαδήλωση υπέρ του δημοψηφίσματος την ημέρα της Diada, με περισσότερα από 1 εκατομμύριο άτομα. Στο θεσμικό του μήνυμα, ο Πουτζδεμόν δήλωσε: «Κανείς δεν μπορεί να μας σταματήσει».
· 15 Σεπτεμβρίου2017: Η κεντρική κυβέρνηση παρενέβη στα οικονομικά της κυβέρνησης της Καταλονίας και ανέστειλε διάφορες φορολογικές της αρμοδιότητες.
· 17 Σεπτεμβρίου2017: Στη Μαδρίτη πραγματοποιήθηκε εκδήλωση υπέρ του δικαιώματος του λαού να αποφασίσει για το μέλλον του, η οποία είχε απαγορευτεί από δικαστήριο της ίδιας πόλης. Παρά την απαγόρευση, μαζεύτηκαν χιλιάδες άτομα. Υπήρξε μεγάλη αστυνομική παρουσία και απειλή από φασιστικές ομάδες να επιτεθούν στην εκδήλωση.
· 19 Σεπτεμβρίου 2017: Η Εθνοφρουρά πήρε τους εκλογικούς καταλόγους για το δημοψήφισμα και κλήθηκαν για ανάκριση πάνω από 700 καταλανοί δήμαρχοι που υποστηρίζουν το δημοψήφισμα. Το Γραφείο των Εισαγγελέων τους απείλησε ότι αν δεν προσέρχονταν θα τους φυλάκιζε.
Το παραπάνω χρονολόγιο δεν είναι πλήρες, αλλά δείχνει τα ορόσημα αυτής της αντιδικίας.
Η ισπανική Αριστερά και το καταλανικό δημοψήφισμα
Οι Ποδέμος και η Ενωμένη Αριστερά υποστηρίζουν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με εγγυήσεις. Οι Ποδέμος θεωρούν το δημοψήφισμα ως κινητοποίηση των πολιτών, αλλά υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να είναι δεσμευτικό. Η Ενωμένη Αριστερά, από την πλευρά της, λέει ότι το δημοψήφισμα αφήνει έξω από τη συζήτηση εκείνους τους πολίτες που θέλουν ένα ομοσπονδιακό κράτος, στο οποίο να μπορούν ελεύθερα να συμμετέχουν διάφορες υπαρκτές εθνότητες του ισπανικού κράτους.
Το πρόβλημα είναι ότι αν η κεντρική κυβέρνηση δεν θελήσει να διαπραγματευτεί, τότε δεν μπορούν να υπάρξουν εγγυήσεις, δεδομένου ότι οι επικαιροποιημένοι κατάλογοι μπορούν να δοθούν μόνο από αυτήν.
Η Ενωμένη και Εναλλακτική Αριστερά (EUiA), πολιτική έκφραση της Ενωμένης Αριστεράς στην Καταλονία, αποφάσισε στις 17 Σεπτεμβρίου να καλέσει τον καταλανικό λαό να συμμετάσχει στο δημοψήφισμα, αν και το κόμμα είναι κατά της ανεξαρτησίας της Καταλονίας.
Και εδώ έρχομαι στο πλέον αμφιλεγόμενο σημείο. Ποιος ηγείται της διαδικασίας για την ανεξαρτησία; Η καταλανική αστική τάξη δεν είναι ακριβώς μια δημοκρατική αστική τάξη και εμπλέκεται σε πολλά σκάνδαλα διαφθοράς. Παρά το γεγονός ότι το κίνημα για την ανεξαρτησία είναι διαταξικό, είναι αμφίβολο αν θα υπηρετήσει τις εργατικές τάξεις, δεδομένου ότι τα κόμματα της καταλανικής αστικής τάξης συμφωνούν με τις πολύ μεγάλες περικοπές της καταλανικής κυβέρνησης, μεταξύ άλλων στην υγεία και στην εκπαίδευση, και στήριξαν την κεντρική κυβέρνηση όταν περνούσε τους αντιδημοκρατικούς νόμους, όπως το «νόμο Μορδάχα» που περιέκοψε πολλά δημοκρατικά δικαιώματα για να κάμψει τις διαμαρτυρίες των πολιτών εναντίον των αντικοινωνικών πολιτικών. Προσωπικά, θα ψηφίσω ΟΧΙ στην ανεξαρτησία για τους προαναφερθέντες λόγους. Όμως, αυτό δεν σημαίνει υποχώρηση απέναντι στο δικαίωμα του λαού για αυτοδιάθεση. Ειλικρινά πιστεύω ότι το ΟΧΙ θα νικούσε σε ένα δημοψήφισμα, αν αυτό διεξαγόταν με τις αναγκαίες εγγυήσεις και ότι μια δημοκρατία θα έπρεπε να επιτρέπει στο λαό να αποφασίζει για το μέλλον του.
Οι δημοσκοπικές έρευνες του 2010 έδειξαν ότι το 35% των Καταλανών ήθελαν την ανεξαρτησία, αλλά σήμερα οι έρευνες δείχνουν ότι αυτό το θέλει σχεδόν το 50%. Επιπλέον, διάφορες έρευνες δείχνουν ότι το 80% του καταλανικού λαού θέλει δημοψήφισμα και το 60% λέει ότι θα συμμετάσχει, ακόμα και απαγορευτεί από το ισπανικό κράτος.
Η καταπίεση και η αδιαλλαξία τηςκυβέρνησης Ραχόϊ οδήγησε πολλούς Καταλανούς στη στήριξη της ανεξαρτησίας. Και αν αυτή συνεχίσει την καταπιεστική πολιτική της, αναμένεται ότι ο αριθμός τους θα αυξηθεί.
Μερικά ερωτήματα:
· Ποια είναι τα όρια της κυριαρχίας;
· Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση υπάρχει μόνο για τις αποικίες ή και για τις εθνότητες εδραιωμένων αυτόνομων κρατών;
· Γιατί δεν μπορεί να γίνει στην Ισπανία αυτό που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο με τη Σκοτία;
· Φοβούνται η ισπανική κυβέρνηση και ο βασιλιάς ότι μια καταλανική ρήξη θα έχει ως αποτέλεσμα να ενισχυθεί ο αγώνας για την εγκαθίδρυση αβασίλευτης δημοκρατίας στην Ισπανία;
Είχα τελειώσει αυτό το άρθρο, όταν συνέβησαν τα γεγονότα της 20ης Σεπτεβρίου στην Καταλονία, τα οποία με έκαναν να γράψω κάτι και γι’ αυτά.
Σήμερα το πρωί, η Εθνοφρουρά και η Εθνική Αστυνομία εισέβαλαν σε διάφορα υπουργεία της καταλανικής κυβέρνησης και συνέλαβαν 14 άτομα, συμπεριλαμβανομένων υπαλλήλων της κυβέρνησης της Καταλονίας. Τα αριστερά κόμματα της Ισπανίας έκαναν έκκληση για αγώνα εναντίον της αυξανόμενης καταπίεσης της κεντρικής κυβέρνησης του PP, υποστηρίζοντας ότι στην Καταλονία υπάρχει μια ντε φάκτο κατάσταση εξαίρεσης.
Ο λαός δεν έχει πια το δικαίωμα να αποφασίσει. Οι επικεφαλής των Ποδέμος και της Ενωμένης Αριστεράς δήλωσαν: «Πρέπει να υπερασπιστούμε τα δημοκρατικά δικαιώματα που κινδυνεύουν από αυτή τη δικτατορική κίνηση της ισπανικής κυβέρνησης». Ταυτόχρονα, έκαναν έκκληση για ενεργητική υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων στο ισπανικό κράτος που έχουν υποστεί δραστική περικοπή. Σε απάντηση των ενεργειών της κυβέρνησης, δεκάδες χιλιάδες κόσμου συγκεντρώθηκε στην πλατεία Puerta del Sol στη Μαδρίτη, καθώς και σε άλλες ισπανικές πόλεις.
Αυτό που έγινε σαφές από όσα συνέβησαν είναι ότι το κυβερνόν κόμμα δεν έχει αποκοπεί από τις φασιστικές του ρίζες. Είναι καλό να θυμόμαστε ότι αυτό το κόμμα ιδρύθηκε από επτά πρώην υπουργούς του δικτάτορα Φράνκο.