Διανοούμενοι κάνουν έκκληση για αλληλεγγύη στους πρόσφυγες. Παρακαλούμε, υπογράψτε συμπληρώνοντας το όνομά σας, το email και τη χώρα σας και διαδώστε!
Καλώς τους πρόσφυγες στην Ευρώπη: μια ηθική και πολιτική αναγκαιότητα!
Εμείς, οι πολίτες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ζώνης Σένγκεν, των Βαλκανίων, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, καθώς και πολίτες άλλων χωρών με κοινές αγωνίες, απευθύνουμε επείγουσα έκκληση στους συμπολίτες μας, στους πολιτικούς μας ηγέτες και τους αντιπροσώπους μας στα εθνικά κοινοβούλια, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στο Γραφείο του Επιτρόπου των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες:
Οι πρόσφυγες πρέπει να σωθούν και να είναι ευπρόσδεκτοι!
Εδώ και χρόνια, μετανάστες από την περιοχή της Νότιας Μεσογείου που προσπαθούν να γλιτώσουν από τη φτώχια, τον πόλεμο και την καταπίεση, πνίγονται στη θάλασσα ή καταρρέουν μπροστά σε συρματοπλέγματα. Αφού καταφέρουν να διασχίσουν τη θάλασσα, έχοντας υποστεί τον εκβιασμό των κυκλωμάτων, τελικά απελαύνονται, φυλακίζονται, ή ρίχνονται στην παρανομία από ευρωπαϊκά κράτη που τους χαρακτηρίζουν «επικίνδυνους» και «εχθρούς». Παρά ταύτα, εκείνοι επιμένουν γενναία και αλληλοβοηθούνται για να σωθούν και να δώσουν ελπίδα.
Από τότε, όμως, που οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή και ειδικά στη Συρία απέκτησαν διαστάσεις μαζικής σφαγής, χωρίς να διαφαίνεται κάποια λύση, το φαινόμενο απέκτησε άλλη διάσταση. Έχοντας γνωρίσει την ομηρεία ανάμεσα σε αντιμαχόμενους στρατούς, βομβαρδισμούς, την πείνα και την τρομοκρατία, ολόκληροι πληθυσμοί επέλεξαν τον κίνδυνο της μαζικής εξόδου η οποία σπρώχνει άνδρες, γυναίκες και παιδιά -με αντίτιμο χιλιάδες νεκρούς- στις γειτονικές χώρες, να χτυπάνε την πόρτα της Ευρώπης.
Πρόκειται για μια μείζονα ιστορική και ανθρωπιστική καταστροφή. Μας τοποθετεί απέναντι στις ευθύνες μας τις οποίες δεν μπορούμε να αποφύγουμε.
Η ανικανότητα όλων των κυβερνήσεων να βάλουν τέλος στις αιτίες αυτής της εξόδου (αν δε συμβάλουν στην επιδείνωσή τους) δεν τους απαλλάσσει από την υποχρέωση να σώσουν και να υποδεχθούν τους πρόσφυγες, σεβόμενοι τα θεμελιώδη δικαιώματά τους τα οποία, μαζί με το δικαίωμα του ασύλου, αποτελούν μέρος των ιδρυτικών διακηρύξεων και συμβάσεων του διεθνούς δικαίου.
Όμως, εκτός από μερικές εξαιρέσεις –την παραδειγματική πρωτοβουλία της Γερμανίας, η οποία δεν έχει ακυρωθεί μέχρι σήμερα, και τις γιγάντιες προσπάθειες της Ελλάδας να σώσει, να υποδεχτεί και να συνοδεύσει τις χιλιάδες ανθρώπους που επιβιώνουν και φτάνουν καθημερινά στις ακτές της, παρότι η οικονομία της είναι βυθισμένη στην καταστροφική λιτότητα, στις οποίες θα πρέπει να προστεθεί και η καλή πρόθεση της Πορτογαλίας να ανακουφίσει την Ελλάδα αναλαμβάνοντας ένα μέρος του βάρους- οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αρνήθηκαν να αναλάβουν συνολικά την κατάσταση, να την εξηγήσουν στους πληθυσμούς τους, να οργανώσουν δράσεις αλληλεγγύης και να ξεπεράσουν τους εθνικούς εγωισμούς. Αντίθετα, από την Ανατολή μέχρι τη Δύση κι από το Βορρά ως το Νότο, απέρριψαν το ελάχιστο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατανομή των προσφύγων, ή προσπαθούν να το σαμποτάρουν. Ακόμη χειρότερα, παίρνουν μέτρα καταστολής, στιγματισμού και κακοποίησης των προσφύγων και μεταναστών. Η κατάσταση που κυριαρχούσε στη «ζούγκλα» του Καλέ, με την ακόλουθη βίαιη διάλυση του καταυλισμού, αντίθετη στο πνεύμα και το γράμμα της δικαστικής απόφασης, αποτελεί τη σκανδαλώδη, αλλά όχι τη μοναδική, απόδειξη.
Στον αντίποδα, είναι οι πολίτες των ευρωπαϊκών και άλλων χωρών –οι ψαράδες και οι κάτοικοι της Λαμπεντούζα και της Λέσβου, οι ακτιβιστές που ανήκουν σε δίκτυα υποστήριξης των προσφύγων και μεταναστών, οι αστικές και εκκλησιαστικές οργανώσεις, μαζί με τη στήριξη καλλιτεχνών και διανοουμένων- αυτοί που έσωσαν την τιμή της Ευρώπης και κατέδειξαν τη λύση. Όμως, όλοι αυτοί προσπαθούν με ανεπαρκή μέσα και μερικές φορές ενάντια στην εχθρότητα των δημόσιων αρχών, και πρέπει να αντιμετωπίσουν, όπως και οι πρόσφυγες και μετανάστες, ένα ευρωπαϊκό ξενοφοβικό μέτωπο που αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και που περιλαμβάνει από βίαιες, ανοιχτά ρατσιστικές ή νεοφασιστικές οργανώσεις, μέχρι «αξιοσέβαστους» πολιτικούς αρχηγούς και κυβερνήσεις που παρεκτρέπονται όλο και πιο επικίνδυνα στον αυταρχισμό, τον εθνικισμό και τη δημαγωγία. Δυο Ευρώπες απολύτως ασύμβατες είναι αντιμέτωπες και οφείλουμε να διαλέξουμε με ποια θα ταχθούμε.
Αυτή η ξενοφοβική τάση που είναι θανατηφόρα για τα θύματα της βίας και καταστροφική για το μέλλον της Ευρώπης ως ηπείρου της ελευθερίας, πρέπει να ανατραπεί τώρα.
Με εξήντα εκατομμύρια πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο, ο Λίβανος και η Ιορδανία υποδέχονται από ένα εκατομμύριο η καθεμιά (που αντιπροσωπεύει 20% και 12% του πληθυσμού τους αντίστοιχα), ενώ η Τουρκία υποδέχεται δύο εκατομμύρια (3% του πληθυσμού της). Το ένα εκατομμύριο πρόσφυγες που έφτασαν το 2015 στην Ευρώπη (μια από τις πλουσιότερες περιοχές του κόσμου, παρά την κρίση) αντιπροσωπεύουν μόλις 0,2% του πληθυσμού της. Όχι μόνο διαθέτουν οι ευρωπαϊκές χώρες, συνολικά, τα υλικά μέσα για να υποδεχθούν και να φροντίσουν τους πρόσφυγες αξιοπρεπώς, αλλά οφείλουν να το κάνουν, αν θέλουν να ισχυρίζονται ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι το θεμέλιο της πολιτικής οργάνωσής τους. Τους αφορά, άλλωστε, άμεσα, αν θέλουν να ξαναδημιουργήσουν συνθήκες ειρήνης και συλλογικής ασφάλειας, μαζί με όλες τις μεσογειακές χώρες με τις οποίες τους ενώνει κοινή ιστορία και πολιτιστική κληρονομιά εδώ και χιλιάδες χρόνια. Και πρέπει αυτό να γίνει, προκειμένου να απαλλάξουμε τον ορίζοντά μας, μια και καλή, από το φάσμα μιας νέας εποχής οργανωμένων θεσμικών διακρίσεων και εξολόθρευσης ’ανεπιθύμητων’ ανθρώπινων όντων.
Κανείς δεν ξέρει πότε και πόσοι πρόσφυγες θα «πάνε σπίτια τους» και κανείς δεν πρέπει να υποτιμά τη δυσκολία επίλυσης του ζητήματος, τη δυσκολία των αντιδράσεων που προκαλεί, τα εμπόδια και τους κινδύνους που συνεπάγεται. Αλλά κανείς δεν μπορεί να συνεχίσει να αγνοεί την επιθυμία των πολιτών να δεχτούν τους πρόσφυγες και την επιθυμία των προσφύγων να ενταχθούν. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να δηλώνει ότι το πρόβλημα είναι άλυτο, για να το αποφύγει.
Επομένως, χρειάζεται η άμεση λήψη μέτρων έκτακτης ανάγκης σε πολύ μεγάλη κλίμακα.
Η υποχρέωση παροχής βοήθειας στους πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική στο πλαίσιο μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης πρέπει να ανακοινωθεί και επιβληθεί από τα κυβερνητικά όργανα της ΕΕ και να αναληφθεί από όλα τα κράτη μέλη. Πρέπει να επικυρωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη και να αποτελέσει αντικείμενο διαρκούς διαβούλευσης με τα δημοκρατικά κράτη όλης της περιοχής.
Πρέπει να αναπτυχθούν πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις προκειμένου, όχι να διεξάγουν ένα παραθαλάσσιο αντάρτικο εναντίον των ‘διακινητών’, αλλά να προσφέρουν βοήθεια στους μετανάστες και να σταματήσουν τους σκανδαλώδεις πνιγμούς στη θάλασσα. Πιθανό να χρειαστεί, γι’ αυτό, να καταπολεμηθεί η διακίνηση των προσφύγων και να καταδικαστούν όσοι κερδίζουν από αυτήν. Αιτία δημιουργίας των μαφιόζικων μεθόδων είναι η απαγόρευση της νόμιμης πρόσβασης και όχι το αντίστροφο.
Το βάρος που σηκώνουν οι χώρες υποδοχής που είναι στην πρώτη γραμμή, ειδικά η Ελλάδα, πρέπει να μειωθεί άμεσα, ενώ πρέπει να αναγνωριστεί η συμβολή τους στο κοινό συμφέρον. Η απαράδεκτη απομόνωσή τους πρέπει να μετατραπεί σε αλληλεγγύη.
Η ελεύθερη μετακίνηση εντός της ζώνης Σέγκεν πρέπει να διατηρηθεί, αλλά η Συνθήκη του Δουβλίνου που προβλέπει την επαναπροώθηση των μεταναστών στη χώρα εισόδου πρέπει να ανασταλεί και να γίνει αντικείμενο επαναδιαπραγμάτευσης. Η ΕΕ πρέπει να πιέσει τις παραδουνάβιες και τις βαλκανικές χώρες να ξανανοίξουν τα σύνορά τους και να διαπραγματευθεί με την Τουρκία, για να την πείσει να σταματήσει να χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες ως πρόφαση προκειμένου να υλοποιήσει τα πολιτικοστρατιωτικά σχέδιά της και ως διαπραγματευτικό χαρτί.
Ταυτόχρονα, πρέπει να αναληφθεί η μεταφορά τους από αέρα και θάλασσα, ώστε να μεταφερθούν όλοι οι καταγεγραμμένοι πρόσφυγες σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης οι οποίες είναι αντικειμενικά σε θέση να τους υποδεχθούν και όχι να συγκεντρώνονται σε μια μικρή χώρα που διατρέχει τον κίνδυνο να καταντήσει στρατόπεδο συγκέντρωσης και αποθήκη ψυχών.
Πιο μακροπρόθεσμα, η Ευρώπη –η οποία αντιμετωπίζει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αλλάζουν τη ροή της ιστορίας- πρέπει να εφαρμόσει ένα δημοκρατικά ελεγχόμενο σχέδιο βοήθειας για τους επιζήσαντες αυτής της τεράστιας σφαγής και για όσους τους παρέχουν βοήθεια. Πρέπει να εφαρμόσει ένα σύστημα ποσοστώσεων για την υποδοχή των προσφύγων και να πάρει μέτρα για την κοινωνική και εκπαιδευτική στήριξή τους, καθώς και για τη σωστή στέγασή τους. Πρέπει, επομένως, να προβλέψει ένα ειδικό κονδύλι και τις απαραίτητες νομικές διατάξεις οι οποίες θα εγγυώνται την ειρηνική και αξιοπρεπή ένταξη των εκτοπισμένων πληθυσμών στις κοινωνίες υποδοχής.
Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Ή φιλοξενία και δικαίωμα στο άσυλο ή βαρβαρότητα!
Μετάφραση: Καλλιόπη Αλεξοπούλου