Ένα Σενάριο Πολιτικής Αλλαγής στην Ισπανία

Το πιo σημαντικό και άμεσο αποτέλεσμα των τοπικών και περιφερειακών εκλογών που πραγματοποιήθηκαν στις 24 Μαΐου στην Ισπανία είναι η δημιουργία ενός πρωτοφανούς πολιτικού σεναρίου στην χώρα μας. Ο νέος πολιτικός και αντιπροσωπευτικός χάρτης επέφερε ρεαλιστικές προσδοκίες για μια πραγματική αλλαγή στην Ισπανία.

Το δεξιό Λαϊκό Κόμμα κατάφερε να διατηρήσει το κύρος του ως το κόμμα με τις περισσότερες ψήφους, αλλά αυτό δεν έχει πολλή σημασία. Έχασε πάνω από 2,5 εκατομμύρια ψήφους από τη μια εκλογική μάχη στην άλλη, και περισσότερες από δέκα ποσοστιαίες μονάδες. Η κυβέρνηση του ΛΚ έλαβε 45,7% στις εθνικές εκλογές του 2011 και 37,5% στις δημοτικές εκλογές του 2011. Το ποσοστό αυτό έχει πλέον πέσει στο 27%. Και επιτέλους, έχασε πια την απόλυτη πλειοψηφία σε όλες τις αυτόνομες κοινότητες όπου κυβερνούσε. Αυτό σημαίνει πως το κόμμα που εφάρμοσε την πολιτική της λιτότητας με σιδηρά πυγμή, τις περικοπές, και που προκάλεσε τεράστια υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας μας πληρώνει ένα σημαντικό εκλογικό τίμημα.

Επιπλέον είναι σημαντικό να συμπληρωθεί πως είναι η πρώτη φορά που η διαφθορά είχε εκλογικές επιπτώσεις. Ένα εντυπωσιακό γεγονός των εκλογών του 2011 είναι πως οι διεφθαρμένοι πολιτικοί έλαβαν ίσες είτε και περισσότερες ψήφους από τον εκλογικό μέσο όρο των κομμάτων τους. Αποδεικνύεται πως αυτό το φαινόμενο έφτασε στο τέλος του, γεγονός πολύ σημαντικό με όρους πολιτικής κουλτούρας.

Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η υποβάθμιση αυτού που μέχρι τώρα αποτελούσε σημείο πολιτικής αναφοράς της μετάβασης στην Ισπανία: του δικομματισμού ο οποίος είναι αντιληπτός ως μια διαδοχική εναλλαγή και ως σύγκλιση μεταξύ του ΛΚ και του ΙΣΕΚ (Ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα) στην ισπανική πολιτική σκηνή. Το σύνολο των ψήφων των δύο κομμάτων έφτανε να αντιπροσωπεύει στις πιο ένδοξες στιγμές τους πάνω από το 85% του συνόλου των ψήφων σε διαδοχικές εκλογικές μάχες εθνικών, τοπικών και περιφερειακών εκλογών.

Ως εκ τούτου, αυτή τη φορά το σύνολο των ψήφων και των δύο σχηματισμών έφτασε το 52%, ακολουθώντας την τάση που πρωτοεμφανίστηκε στις προηγούμενες ευρωεκλογές. Αυτή η κατάσταση διαγράφει ένα καινούριο σενάριο σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο: κατακερματισμό της εκπροσώπησης και κυβερνήσεις συνασπισμού. Ήρθε η ώρα να μάθουμε την τοποθέτηση των νέων παικτών (ειδικά των Podemos-"Μπορούμε" και Ciudadanos-"Πολίτες") πάνω στον άξονα Αριστεράς-Δεξιάς.

Μια από τις μεταβλητές που δεν πρέπει να ξεχαστούν είναι η πιθανότητα συμφωνιών μεταξύ ΙΣΕΚ και ΛΚ στο όνομα της κυβέρνησης και του "εθνικού συφέροντος της Ισπανίας" ενάντια στην φανταστική απειλή της θεσμικής αστάθειας.

Η προσπάθεια να εμποδίσουν την εκροή ψηφοφόρων μεταξύ των πολιτικών μπλοκ με την δημιουργία του Ciudadanos δεν πέτυχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τελικά, το Ciudadanos, ένα δεξιό κόμμα καθοδηγούμενο από οικονομικές δυνάμεις (είναι γνωστό ως το κόμμα του Ibex 35, του χρηματιστηριακού δείκτη των μεγάλων εταιριών που δραστηριοποιούνται στο χρηματιστήριο της Ισπανίας) και που δημιουργήθηκε για να εμποδίσει την μετουσίωση της λαϊκής δυσαρέσκειας σε ψήφο προς τις αριστερές προτάσεις, πέτυχε πολύ μέτρια αποτελέσματα συγκριτικά με τις δημοσκοπικές προβλέψεις. Ωστόσο, θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο σε δήμους-κλειδιά όπως η Μαδρίτη, η Λα Ριόχα και η Μούρθια.

Το Podemos πέτυχε εξαιρετικά αποτελέσματα στην πρώτη του εμφάνιση σε τέτοιου είδους εκλογές: εδραιώθηκε ως τρίτη ή τέταρτη εκλογική δύναμη και αποτελεί κλειδί για την πολιτική αλλαγή σε δήμους όπως η Μαδρίτη, η Βαλενθιανική Χώρα, οι Βαλεαρίδες Νήσοι, η Καστίλλη-Λα Μάντσα και η Αραγονία. Όμως υπάρχουν δύο παρατηρήσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη, πρώτον, ότι τα αποτελέσματα είναι υποδεέστερα των δημοσκοπήσεων και των προσδοκιών που είχε το ίδιο το κόμμα σχετικά με τις εκλογές. Η δεύτερη είναι ότι δεν αποτελεί τη μόνη δύναμη που αύξησε τη δύναμή της σε ψήφους, παρουσία και πολιτική εκπροσώπηση. Λαμβάνοντας υπόψη την πολυεθνική διάσταση της χώρας μας δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το Compromís (Συμβιβασμός) στην Κοινότητα της Βαλένθια ή το Més (Περισσότερα για την Μαγιόρκα) στις Βαλεαρίδες Νήσους ή το Geroa Bai (Ναι στο Μέλλον) ή το Bildu στη Ναβάρρα (στην Χώρα των Βάσκων, την Καταλονία, την Γαλικία και την Ανδαλουσία πραγματοποιήθηκαν μόνο τοπικές εκλογές). Στην πράξη, στην Κοινότητα της Βαλένθια και στη Ναβάρρα βλέπουμε πως το Podemos είναι πίσω από τις αριστερές εθνικιστικές δυνάμεις και στις Βαλεαρίδες Νήσους είναι μόλις ελάχιστα μπροστά από τα εθνικιστικά κόμματα. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον γεγονός, ότι το Podemos δεν μπορεί να συναγωνιστεί τον αριστερό εθνικιστικό χώρο όπου οι αριστεροί εθνικιστές έχουν παρουσία και έχουν εδραιωθεί.

Ένα άλλο τρομερά ενθαρρυντικό αποτέλεσμα είναι το γεγονός πως οι υποψηφιότητες της κοινωνικής και πολιτικής συμβολής τα κατάφεραν στις δημοτικές εκλογές. Σε πόλεις όπως η Μαδρίτη, η Βαρκελώνη και η Σαραγόσα έγιναν πρώτη ή δεύτερη δύναμη και βελτίωσαν τα αποτελέσματα των άλλων αντιμαχόμενων εναλλακτικών αριστερών δυνάμεων σχεδόν παντού.

Η Ενωμένη Αριστερά πέτυχε εξαιρετικά αποτελέσματα στις δημοτικές εκλογές – περισσότερο από 1,5 εκατομμύριο ψήφους και πάνω από 7% και έχει τον ίδιο αριθμό τοπικών εκπροσώπων με τις προηγούμενες εκλογές – και απογοητευτικά αποτελέσματα στις περιφερειακές εκλογές.

To σημαντικό, κατά την άποψή μου, είναι ότι ανοίγεται ένας νέος χώρος για πολιτική αλλαγή στη χώρα μας, με αμέτρητες δυνατότητες μέσω σύγκλισης και συμφωνιών των πολιτικών δυνάμεων της εναλλακτικής Αριστεράς. Έχουμε την ευθύνη να διασφαλίσουμε την επιτυχία των ονείρων της αλλαγής για την κοινωνία της Αριστεράς στην Ισπανία που θέλει ξεκάθαρα την πολιτική αλλαγή. Εκφράσεις όπως η Λαϊκή Ενότητα, η Κοινωνική και Πολιτική Συμβολή και άλλες, δείχνουν πως είναι απαραίτητο να επιτευχθεί αυτή η σύγκλιση.