Η ανωτάτη εκπαίδευση στην Ελλάδα διέρχεται την πιο κρίσιμη φάση σε ολόκληρη την ιστορία της διότι το Υπουργείο Παιδείας εφαρμόζει ένα σκληρό πρόγραμμα κινητικότητας για το διοικητικόκαι τεχνικό προσωπικό των οκτώ μεγαλύτερων πανεπιστημίων της χώρας.
Το πρόγραμμα προβλέπει υποχρεωτικές μετακινήσεις αλλά αποκρύπτει την αλήθεια, δηλαδή, ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους τελικά θα απολυθούν. Τα δύο ιστορικά και μεγάλα πανεπιστήμια, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών [ΕΚΠΑ] και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο [ΕΜΠ], είναι αυτά που ουσιαστικά διαλύονται διότι το μεν πρώτο χάνει 40% του προσωπικού του ενώ το δεύτερο 45%.
Αυτό το πρόγραμμα κινητικότητας για τα πανεπιστήμια, τα οποία σύμφωνα με το νόμο είναι αυτοδιοικούμενα ιδρύματα, δεν συζητήθηκε με τα διοικητικά όργανα προτού η κυβέρνηση επιχειρήσει να το εφαρμόσει. Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις εσωτερικές αξιολογήσεις που διενήργησαν τα ιδρύματα ακολουθώντας τις οδηγίες της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ίδιων των ιδρυμάτων αυτά στην πραγματικότητα είναι υποστελεχωμένα. Για παράδειγμα, στο ΕΚΠΑ υπάρχουν 1.316 υπάλληλοι για 65.682 φοιτητές και 1.974 μέλη ΔΕΠ ενώ το Πανεπιστήμιο υποστηρίζει ότι ο ελάχιστος αριθμός διοικητικών υπαλλήλων που απαιτείται είναι 1.917. Άρα, είναι υποστελεχωμένο κατά 601 υπαλλήλους, ενώ η αναλογία διοικητικών-τεχνικών υπαλλήλων – φοιτητών είναι 1,66 προς 100 όταν, για παράδειγμα, στα Βρετανικά πανεπιστήμια ο μέσος όρος είναι 7,9 προς 100 και στα Αμερικανικά πανεπιστήμια 9,5 προς 100.
Το κίνημα αντίστασης
Τις τελευταίες εννέα εβδομάδες οι υπάλληλοι και τα μέλη ΔΕΠ του ΕΚΠΑ και του ΕΜΠ απεργούν, ενώ τα δύο πανεπιστήμια έχουν αναστείλει πλήρως τη λειτουργία τους. Στην Ελλάδα υπάρχει μια μακρά ιστορία κινημάτων αντίστασης στα πανεπιστήμια ενάντια σε καταστροφικές κυβερνητικές πολιτικές όπως, για παράδειγμα, η εφαρμογή της Συμφωνίας της Μπολόνια και το αποπειραθέν «πραξικόπημα» κατάργησης του άρθρου 16 του Συντάγματος το οποίο ορίζει τον δωρεάν και δημόσιο χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όμως αυτή είναι η πρώτη φορά που οι γνωστοί διαχωρισμοί μεταξύ διοικητικών και μελών ΔΕΠ εξέλειψαν εντός και μέσω του κοινού αγώνα που βασίζεται στη συνειδητοποίηση ότι σε περίπτωση που περάσουν τα μέτρα «κινητικότητας» της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης αυτό θα είναι το τέλος των πανεπιστημίων. Οι συγχωνεύσεις ολόκληρων σχολών και τμημάτων θα ακολουθήσουν, κάτι που θα απειλήσει και τους ίδιους τους πανεπιστημιακούς. Είναι φανερό ότι οι υπάλληλοι που θα απολυθούν αποτελούν τον πρώτο κρίκο μιας αλυσίδας απολύσεων στον χώρο των πανεπιστημίων, η οποία ήδη εφαρμόζεται σιωπηρά με τις απολύσεις των συμβασιούχων διδασκόντων [ΠΔ 407]. Ο αγώνας ολόκληρης της πανεπιστημιακής κοινότητας βασίζεται στην ενίσχυση της αλληλεγγύης και συμπαράστασης πρωτίστως μεταξύ των υπαλλήλων οι οποίοι θα υποστούν σοβαρό οικονομικό πλήγμα καθώς βρίσκονται σε απεργία αλλά και των διοικητικών-τεχνικών υπαλλήλων των άλλων πανεπιστημίων, που προς το παρόν δεν θίγονται, για τους συναδέλφους τους.
Το μαζικό αυτό κίνημα είναι πολύπλευρο και έχει αποκτήσει πρωτοπόρες μορφές. Θα εστιάσω συγκεκριμένα στην αποτελεσματική αξιοποίηση επίσημων εκδηλώσεων του πανεπιστημίου καθώς και στους χώρους όπου πραγματοποιήθηκαν. Οι σύλλογοι των διδασκόντων του ΕΚΠΑ και του ΕΜΠ σε συνεργασία με τους συλλόγους των διοικητικών-τεχνικών υπαλλήλων των δύο πανεπιστημίων οργάνωσαν δύο παράλληλες εκδηλώσεις έναρξης του ακαδημαϊκού έτους για τους πρωτοετείς φοιτητές στις 9 Οκτωβρίου 2013. Η ιδέα ήταν να οργανωθεί ένα εναλλακτικό καλωσόρισμα έτσι ώστε οι πρωτοετείς φοιτητές και οι γονείς τους, αποπροσανατολισμένοι λόγω της συστηματικής προπαγάνδας των κυρίαρχων ΜΜΕ κατά των κινητοποιήσεων, να ενημερωθούν από τους απεργούντες καθηγητές τους για τους πραγματικούς λόγους της απεργίας. Αυτές οι πρωτοποριακές παρεμβάσεις αποδείχθηκαν εξαιρετικά επιτυχημένες διότι περίπου 4.000 φοιτητές και γονείς προσήλθαν στο ΕΚΠΑ ενώ περίπου 1.500 στο ΕΜΠ. Μιλώντας για το ΕΚΠΑ, αυτή η απροσδόκητα μεγάλη προσέλευση έκανε τους διοργανωτές να μεταφέρουν την εκδήλωση στο χώρο των Προπυλαίων έξω από την κεντρική αίθουσα τελετών! Στην πολύ ενδιαφέρουσα αυτή εκδήλωση, στην οποία συμμετείχαν και οι Κοσμήτορες της Νομικής και της Θεολογικής, ο Πρύτανης συνεχάρη τους πρωτοετείς φοιτητές για την εισαγωγή τους στο ίδρυμα, το οποίο σύμφωνα με τη διεθνή κατάταξη ανήκει στο 1,26% των καλύτερων πανεπιστημίων του κόσμου. Ζήτησε την κατανόηση τους και την στήριξη τους και με έμφαση υπογράμμισε ότι το όποιο προσωπικό κόστος σε περίπτωση απώλειας του εξαμήνου θα είναι πολύ μικρότερης σημασίας από αυτό που θα προκύψει αν επιτρέψουμε να καταδικαστούν οι νέες γενιές σε μια υποβαθμισμένη και φτωχή παιδεία που θα βυθίσει την Ελλάδα στην άγνοια. Όπως είπε «το πανεπιστήμιο για δεκαετίες έχει υπάρξει ανοικτό στους κοινωνικούς αγώνες. Τώρα ήρθε η στιγμή να αγωνιστεί για τη δική του επιβίωση», καταχειροκροτούμενος από τους φοιτητές. Έκλεισε το λόγο του προκαλώντας το Υπουργείο που διέταξε την επίσημη δίωξη εκείνων των Πρυτάνεων που αντιστέκονται: «Δεν έχω διαπράξει κανενός είδους αδίκημα. Ας με συλλάβουν!»
Το μήνυμα από αυτή την ιδιαίτερα πρωτότυπη εκδήλωση όπου η πανεπιστημιακή κοινότητα απεύθυνε το δικό της εναλλακτικό καλωσόρισμα στους νέους φοιτητές ήταν ότι το αληθινό πανεπιστήμιο είναι εδώ στο ιστορικό του κτήριο και νοιάζεται και μάχεται για την ακαδημαϊκή του ποιότητα και τη δημοκρατική του λειτουργία. Η πανεπιστημιακή κοινότητα πολεμά για το μέλλον της Ελλάδας μέσα στο χάος και στην καταστροφή που έχουν επιφέρει το Μνημόνιο αλλά και η κυβέρνηση που δουλικά προσπαθεί να το επιβάλλει.