Η Σύρος είναι ένα νησί σε απόσταση τριών ωρών από την Αθήνα με το φέρι. Πρόκειται για την πρωτεύουσα τω νησιών του Αιγαίου. Η ιστορία του είναι γεμάτη με πρόσφυγες και μετανάστες που έφεραν μαζί τους διάφορες κουλτούρες και θρησκείες, που επιβιώνουν ακόμα σε μια σχέση συνύπαρξης γεμάτη σεβασμό. Η παρουσία δύο εκκλησιών, μιας καθολικής
Η Σύρος είναι ένα νησί σε απόσταση τριών ωρών από την Αθήνα με το φέρι. Πρόκειται για την πρωτεύουσα τω νησιών του Αιγαίου. Η ιστορία του είναι γεμάτη με πρόσφυγες και μετανάστες που έφεραν μαζί τους διάφορες κουλτούρες και θρησκείες, που επιβιώνουν ακόμα σε μια σχέση συνύπαρξης γεμάτη σεβασμό. Η παρουσία δύο εκκλησιών, μιας καθολικής και μιας ορθοδοξης, που κοιτάζονται μεταξύ τους όπως στέκονται πάνω σε δύο βουνοκορφές, έλκει το μάτι όταν το πλοίο πιάνει λιμάνι. Όταν αρχίσαμε να σκεφτόμαστε το εγχείρημα διαλόγου μεταξύ Μαρξιστών και Χριστιανών, αυθόρμητα μας ήρθε στο μυαλό αυτό το νησί ως τοποθεσία για το πρώτο θερινό σχολείο, που διοργανώνει το transform! europe με την υποστήριξη του Ποντιφικού Πανεπιστημίου, και το παράξενο όνομα «Dialop» —Εγκάρσιο Εγχείρημα Διαλόγου— δηλαδή, ο διάλογος ως εγχείρημα.
Σίγουρα δεν είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται αντίστοιχος διάλογος και Ιταλοί τον παρακολουθούν, αλλά δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για την ευρωπαϊκή Αριστερά. Χωρίς αμφιβολία ήταν ο Πάπας Φραγκίσκος που προσέφερε την πιθανότητα να ανοίξει ένα παράθυρο που διαφορετικά θα είχε μείνει κλειστό.
Η διεθνής κατάσταση, οι πόλεμοι «σε συνέχειες» το ζήτημα της μετανάστευσης και οι μορφές που υιοθετεί ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι ζητήματα τα οποία αντιμετωπίζουμε καθημερινά, ανταλλάσσοντας συχνά αναλύσεις και αποκρίσεις, κοιτάζοντας με ανησυχία την επιδείνωση των ανθρωπίνων και κοινωνικών σχέσεων, την αυξανόμενη μισαλλοδοξία και ξενοφοβία.
Το θερινό πανεπιστήμιο που πραγματοποιήσαμε περιλάμβανε 35 φοιτητές από ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αλβανία, η Ουγγαρία, η Σερβία, η Ισπανία (Καταλονία και Χώρα των Βάσκων), η Ουκρανία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πολωνία, αλλά και η Αργεντινή, η Ουρουγουάη, η Βραζιλία, το Μπουρούντι και η Μαδαγασκάρη. Οι διανοούμενοι, οι πολιτικοί και οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι από τις τάξεις των Χριστιανών και των Μαρξιστών προσανατολίστηκαν σε τέσσερις θεματικές: διάλογος, δημοκρατία, κοινά αγαθά και Ευρώπη.
Είναι σαφές ότι οι διαφορές που συνιστούν τη βάση της χριστιανικής θρησκείας και του μαρξιστικού οράματος παραμένουν αμετάβλητες και αντιπροσωπεύουν τα θεμέλια διαφορετικών οίκων. Επομένως, ο χώρος που θέλαμε να δημιουργήσουμε είναι ακριβώς αυτός ενός διαλόγου του οποίου οι διαφορετικές οπτικές μπορούν να συμβάλλουν στην κατανόηση των διαφορών.
Υπάρχουν οπτικές που δεν προτιθέμεθα να υποστηρίξουμε ούτε και να προσπεράσουμε, αλλά η αντιμετώπισή τους μπορεί να συμβάλει στην ταυτοποίηση των αξιών πάνω στις οποίες μπορούμε να χτίσουμε ένα κοινό όραμα του τι χρείαν γεννάσθαι.
Ο σκοπός αυτής της εμπειρίας δεν είναι να παρουσιάσουμε απλά ένα διάλογο που καθαυτός αναμφίβολα θα είναι σημαντικός και θα ενισχύσει του συμμετέχοντες, αλλά να δοκιμάσουμε επίσης πιθανές μορφές συνεργασίας σε ορισμένα ζητήματα, δημιουργώντας έτσι τη δυνατότητα να αφουγκραζόμαστε ο ένας τον άλλο.
Για το σκοπό αυτό έχουμε διαμορφώσει ομάδες εργασίας που δημιουργήθηκαν γύρω από τα ζητήματα των κοινών αγαθών, ακολουθώντας το παράδειγμα της παπικής εγκυκλίου «Δοξασμένος να ‘σαι», της ενσωμάτωσης και της μετανάστευσης, της δημοκρατίας και της πολιτικής συμμετοχής, της ΕΕ και μιας εναλλακτικής Λευκής Βίβλου, και των επόμενων βημάτων του εγχειρήματος αυτού.
Η οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης, η αλληλεπίδραση και η ικανότητα να αφουγκραζόμαστε ήταν η βάση πάνω στην οποία ξεκινήσαμε να συλλογιζόμαστε μερικά προβληματικά σημεία που νομίζω ότι είναι σημαντικά αν θέλουμε να συνεχίσουμε. Το πρώτο σημείο είναι βέβαια ο διαφορετικός ορισμός της κοινωνικής παρέμβασης από την οπτική του ατόμου ή της συλλογικότητας, κάτι που έχουμε συναντήσει. Ωστόσο, ήταν εύκολο για τον καθένα να λάβει υπόψιν την παράμετρο του κοινωνικού πλαισίου εντός του οποίου είναι τοποθετημένο το κάθε άτομο· επομένως η κοινωνική σφαίρα είναι ένα πεδίο στο οποίο υπήρξε αξιοσημείωτη σύγκλιση. Ήταν μάλλον εντυπωσιακός για όλους ο βαθμός στον οποίο οι φοιτητές κατάφεραν να βρουν μια σε βάθος ενότητα των διαφορετικών οπτικών και μια ικανότητα να εκφράσουν επιδραστικές προτάσεις, όταν την τελευταία μέρα οι ομάδες εργασίας παρουσίασαν τα συμπεράσματά τους.
Φεύγοντας από το θερινό σχολείο αυτό αποκόμισα μια εμπειρία που με έκανε πλουσιότερο, η οποία ελπίζω να με βοηθήσει να αποδιώξω τα σκοτεινά σύννεφα που έχουν σχηματιστεί από την μισαλλοδοξία και το φόβο.